Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης

Χριστουγεννιάτικα διηγήματα

Εκδόσεις Βιβλιοπωλείο της Εστίας

Δεν θεωρείται τυχαία ως ο καλύτερος πεζογράφος της Ελλάδας. Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης είναι ό,τι καλύτερο έχουν αναδείξει τα ελληνικά γράμματα.

Στο βιβλίο αυτό, που ανακάλυψα στη βιβλιοθήκη μου να με περιμένει, περιλαμβάνονται 14 διηγήματα που με θέμα τις γιορτές, είχαν δημοσιευτεί σε διάφορες εφημερίδες και περιοδικά.

Σε αυτή την έκδοση, προσφορά της Εθνικής Στεγαστικής Τράπεζας (μην την ψάχνεις, αναγνώστη, συγχωνεύτηκε με την Εθνική Τράπεζα), έχουν συγκεντρωθεί και  τυπωθεί όλα τα χριστουγεννιάτικα διηγήματα του Παπαδιαμάντη, με στόχο να γίνει γνωστός στους Έλληνες.

Ο Παπαδιαμάντης, είναι γνήσιο τέκνο του ελληνικού λαού και εκπροσωπεί την Ελλάδα αισθητικά. Με την ηθογραφία του και τους αυθεντικούς ήρωές του, ριζωμένους σε αυτή τη γη, χαϊδεύει την ελληνική ψυχή μας και αναδεικνύει όλες τις πλευρές του απλού Έλληνα. Η κακιά πεθερά Καντάκαινα, που θέλει να ξεκάνει τη νύφη της, αλλά γίνεται άθελά της παιδοκτόνος, ο μπάρμπα-Διόμας, που παρολίγο να πνιγεί, χάνοντας τη λέμβο του και τα εμπορεύματά του, η θειά-Αχτίτσα, η σταχτομαζώχτρα, που ο τοκογλύφος κυρ-Μαργαρίτης πήγε να την εκμεταλλευτεί, πληρώνοντάς της πενταροδεκάρες για μια συναλλαγματική δέκα αγγλικών λιρών, ο μπάρμπα-Στέργιος, ο ασβεστάς, που πήγε να φέρει το γιατρό για το ετοιμοθάνατο παιδί του και ξέμεινε να παίζει χαρτιά με τον γιατρό, ο παπά-Φραγκούλης, που το λέει η καρδιά του, ο Γιάννης ο Μοθωνιός, που μετά από τριάντα χρόνια μετανάστης, γύρισε από την ξενιτιά να παντρευτεί την αρραβωνιαστικιά που τον περίμενε, ο Γιάννης ο Παλούκας, που, παριστάνοντας τον καλικάντζαρο, έκλεβε τα κέρματα από τα παιδιά που είχαν πει τα κάλαντα…

Το βιβλίο πλημμυρίζει από πόνο, φτώχεια, ανθρώπους αφελείς ή παμπόνηρους, άπληστους, καταφρονεμένους, απελπισμένους, χρεωμένους, που ολοζώντανα ξεπροβάλλουν μέσα από τις ιστορίες του μεγάλου πεζογράφου. Άλλοτε με χιούμορ, άλλοτε τρυφερά κι άλλοτε στοχαστικά, η πένα του περιγράφει την κλειστή και περιορισμένη ζωή τους.

Νησιώτης ο ίδιος, οι περισσότερες ιστορίες του διαδραματίζονται στην πατρίδα του, τη Σκιάθο. Γνήσιος θαλασσινός, οι περιγραφές της θάλασσας, των ανέμων και των κολπίσκων του νησιού έχουν μια μοναδικότητα. Οι λέμβοι, τα μπρίκια, η σκούνα, τα πανιά, το σταβέντο, ο μαΐστρος, ο λεβάντες, όλα τα καιρικά φαινόμενα ορίζουν τη ζωή των ηρώων του και την τροπή που παίρνει η τύχη τους.

Η εποχή των Χριστουγέννων επιβάλλει κρύο τσουχτερό και έθιμα. Η εκκλησία και το καπηλειό παίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο στην πλοκή, όπως διαμορφώνεται. Άλλον ήρωα τον τυφλώνει η εξάρτηση από το ποτό, κι άλλον τον σπρώχνει στα άκρα. Άλλοι ήρωες θα ντυθούν για να πάνε στην εκκλησία, μόλις χτυπήσει η καμπάνα για τη λειτουργία των Χριστουγέννων και άλλοι πρέπει να φέρουν σε πέρας τις αποστολές τους για να προλάβουν να εκκλησιαστούν.

Η πένα του Παπαδιαμάντη έχει οξυδέρκεια και παρατηρητικότητα μέχρι το κόκκαλο. Όσον αφορά στην εκφορά του λόγου του, ενώ οι περιγραφές του γίνονται στην καθαρεύουσα, όλοι οι διάλογοι των ηρώων είναι γραμμένοι σε γνήσια δημοτική γλώσσα.

Επίκαιρο, σημαντικό έργο που θα σε γεμίσει με υπερηφάνεια. Κάθε διήγημα είναι ένα μικρό διαμάντι της πεζογραφίας και αποπνέει το αυθεντικό πνεύμα των Χριστουγέννων, όπως το ζει ο λαός.

Το βιβλίο που θα αγγίξει την καρδιά σου, θα σε συγκινήσει βαθιά, ενώ παράλληλα, με το νου, θα θαυμάσεις τις σπουδαίες περιγραφές του συγγραφέα, ικανές να περιγράψουν μέσα σε μια φράση ολόκληρους χαρακτήρες, άγνωστα τοπία, δυνατά συναισθήματα.

«Και έφαγον πάντες και ηυφράνθησαν, εορτάζοντες τα Χριστούγεννα μετά σπανίας μεγαλοπρεπείας επί του ερήμου εκείνου βράχου.»

Ένα αριστούργημα που θα σε κατακτήσει με όλα, ακόμα και με το πολυτονικό του σύστημα!