Τολστόι

Αφέντης και Υπηρέτης

Εκδόσεις Ροές

Ο μέγας λογοτέχνης της ανθρωπότητας έχει γράψει τόμους ολόκληρους με νουβέλες και διηγήματα, που όλα καταγράφουν με ευλάβεια της διαφορές των κοινωνικών τάξεων στη ρωσική αυτοκρατορία της εποχής.

Στη νουβέλα αυτή, που διαδραματίζεται το χειμώνα του 1870, βρίσκουμε σαν κεντρικά πρόσωπα τον έμπορο δευτέρας τάξεως Βασίλι Αντρέιτς Μπρενούχοφ και τον πιστό του μουζίκο, Νικήτα.

Ο Βασίλι Αντρέιτς έχει βάλει στο μάτι ένα ιδιωτικό δάσος που πουλάει ένας νεαρός τσιφλικάς και βιάζεται να το καπαρώσει δίνοντας προκαταβολή, πριν σπεύσουν οι άλλοι ενδιαφερόμενοι. Είναι άπληστος, έχει μεγάλη ιδέα για την περιουσία του και τις δουλειές του και το μόνο που τον απασχολεί είναι πώς θα γίνει πλουσιότερος.

Ο Νικήτας, φτωχός άνθρωπος, που για χρόνια ήταν μπεκρής πουλώντας όλα του τα υπάρχοντα για το ποτό, ορκίζεται να μην ξαναπιεί ποτέ του και η γιορτή του αγίου Νικολάου τον άφησε νηφάλιο. Εργατικός, πρόθυμος, με πρόσχαρο χαρακτήρα, είναι η καλύτερη συντροφιά για το ταξίδι εργασίας που ξεκινούσε ο Βασίλι Αντρέιτς.

Ο άπληστος Βασίλι Αντρέιτς πληρώνει το φτωχό μουζίκο τα μισά απ’ όσα δικαιούται και μάλιστα όχι σε χρήματα, αλλά σε είδος από το μαγαζί του. Παρόλα αυτά, θεωρεί τον εαυτό του «ευεργέτη» τού υπηρέτη του.

Παρότι έρχεται χιονοθύελλα, ο έμπορος αγνοεί τα παρακάλια της εγκύου γυναίκας του να μη βγει στο δρόμο, εκείνος, κομπάζοντας την αγνοεί. Στο μόνο που την ακούει είναι στο να πάρει μαζί του το Νικήτα. Είναι το απόγευμα μετά τη γιορτή του Αγίου Νικολάου και το ταξίδι τους, ένα ταξίδι κάπου κοντά στη ρώσικη επαρχία, ξεκινάει.

Με το που αφήνουν το χωριό, παρατηρούν ότι ήδη ο αέρας δυνάμωσε και ότι το χιόνι είναι τόσο πυκνό που έκρυψε το δρόμο. Χάνουν τα ίχνη του δρόμου και φτάνουν σε ένα χωριό, το Γκρίσκινο. Ενώ η νύχτα πέφτει, η καταιγίδα δυναμώνει.

Ευτυχώς, βρίσκουν φιλοξενία σε ένα πλουσιόσπιτο. Ο Νικήτα πίνει το ένα μετά το άλλο τα φλιτζάνια τσάι για να ζεσταθεί, γιατί τα ρούχα του είναι κουρέλια. Αντίθετα, ο Μπρενούχοφ, που είναι τυλιγμένος σε δύο γούνες, αψηφά το κρύο και επιμένει να συνεχίσουν το δρόμο τους.

Αφού χάσουν τρεις φορές το δρόμο τους, φαίνεται πως το άλογό τους, ο Μουχόρτι, δεν μπορεί να συνεχίσει άλλο. Κι αρχίζει η μεταστροφή του Μπρενούχοφ , από δυσφορία σε ενόχληση και μετά σε πανικό. Και τι δεν τάζει στον Άγιο Νικόλαο. Όμως, καταλαβαίνει πως τα κεριά και οι παρακλήσεις μετρούν στην εκκλησία, όχι στην αγριάδα της χιονοθύελλας

Χάνει τα ίχνη του αλόγου και ψάχνοντας να τα βρει σε μια χαράδρα, ξαναβρίσκεται κοντά στο έλκηθρο, πάνω στο οποίο έχει πέσει για ύπνο ο Νικήτας.

Ο Νικήτας, από την πλευρά του, κάνει μια ανασκόπηση της ζωής του, κάνοντας τον τελικό απολογισμό

Καλεί το αφεντικό του και τον παρακαλεί, επειδή νιώθει ότι πεθαίνει, να δώσει «τα μισθά» του στη γυναίκα του. Τότε, ο Βασίλι Αντρέιτς, σε μια πράξη αυτοθυσίας, καθαρίζει τα χιόνια από το μουζίκο και ξαπλώνει με τις γούνες επάνω του, γεμάτος δάκρυα στα μάτια, νιώθοντας μια ιδιαίτερη εκστατική συγκίνηση. Βρίσκονται μόνο διακόσια μέτρα έξω από το κεντρικό δρόμο.

Το άλλο μεσημέρι, οι χωρικοί ξέθαψαν τα χιόνια από το έλκηθρο και βρήκαν τον Βασίλι Αντρέιτς ξεπαγιασμένο και κοκαλωμένο, ενώ Νικήτας γλίτωσε, κι ας έμεινε δυο μήνες στο νοσοκομείο με κρυοπαγήματα. Τελικά, ο αφέντης αποδείχτηκε πράγματι όπως ο ίδιος ένιωθε, ευεργέτης

Ένα συγκλονιστικό διήγημα για δύο ανθρώπους που οι χαρακτήρες τους αποκαλύπτονται μέσα από μια χιονοθύελλα. Πώς στα δύσκολα, ο Νικήτας αναλαμβάνει πρωτοβουλίες και δράση, όταν ο αφέντης του μένει σαστισμένος και αδρανής, και πώς ο πολυάσχολος, επιτυχημένος έμπορος αντιλαμβάνεται ότι το θαύμα θα πραγματοποιηθεί από τον ίδιο και όχι από το θαυματουργό άγιο.

Ένα αριστούργημα που μέσα σε 109 σελίδες αποκαλύπτει την πάλη των ανθρώπων με τη φύση και με τον εαυτό τους. Στο τέλος του βιβλίου, θα βρείτε το Επίμετρο από τη Βιργινία Γαλανοπούλου.

Μη το χάσετε!