Πηνελόπη Δέλτα

Μάγκας

Εκδόσεις Βιβλιοπωλείον της Εστίας

Αν οι Αμερικανοί έχουν τον “Ασπροδόντη” του Τζακ Λόντον, εμείς έχουμε το “Μάγκα” της Πηνελόπης Δέλτα.

Ο “Μάγκας” είναι ένα βαθιά συναισθηματικό μυθιστόρημα με ήρωα ένα αξιαγάπητο φοξ-τεριέ που, αν και σκύλος, έχει τον ενθουσιασμό, την περιέργεια και την ενέργεια ενός παιδιού. Πάντα έτοιμος να δεθεί με τους ανθρώπους, να γίνει ήρωας, να εξερευνήσει καινούριες γωνιές και πάντα, παρά τις προθέσεις του, να καταλήγει στο να κάνει ζημιές.

Παρότι ξέρεις ότι ο ήρωας είναι σκύλος, μιας και μιλάει στο πρώτο πρόσωπο, σαν να έχει ανθρώπινη υπόσταση, εύκολα ξεχνιέσαι και νομίζεις ότι διαβάζεις την ιστορία ενός παιδιού.

Το μυθιστόρημα αυτό της Πηνελόπης Δέλτα μεγάλωσε πολλές γενιές παιδιών. Όμως αυτό το στερεότυπο – σκυλί ήρωας ίσον παιδικό βιβλίο – ίσως θα ‘πρεπε να καταργηθεί, αφού το νόημα το βιβλίου είναι σημαντικότερο από τη φόρμα του. Για να εκτιμήσεις την αξία αυτού του βιβλίου, καλύτερα να το διαβάσεις μεγάλος. Όπως έκανα εγώ που το διάβασα τώρα, για πρώτη φορά.

Το μυθιστόρημα ο “Μάγκας”, αν το δώσεις στο παιδί σου θα το κάνει ζωόφιλο. Η Πηνελόπη Δέλτα, μέσα στην “αφέλεια” του τρισχαριτωμένου κουταβιού κρύβει μερικά διαμάντια ανθρώπινων αξιών και υψηλών ιδανικών. Ότι χρειάζεται η σημερινή “άδεια” κοινωνίας μας.

Η ζωοφιλία, η δικαιοσύνη, η πάλη του αδύνατου με τον δυνατό, η ανάγκη του ήρωα να κάνει κάτι σπουδαίο, η αγάπη για αυτό που ονομάζουμε πατρίδα, είναι μόνο μερικά από αυτά.

Ίσως μερικά από όσα σημαντικά γράφει η Πηνελόπη Δέλτα, θα μπορούσαν από ορισμένους μηδενιστές να χαρακτηριστούν “ρατσιστικά”, “αφελή”, “οπισθοδρομικά”. Όμως η Δέλτα δεν φοβήθηκε να υπερασπιστεί τις ιδέες της. Και τις πλήρωσε με το θάνατό της, γι’ αυτό.

Ο “Μάγκας” είναι ένα κουτάβι ράτσας, καλοφαγωμένο, πλυμένο, καθαρό, με ασημένιο κολάρο στο λαιμό που μεγαλώνει στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, σε μια πλούσια ελληνική οικογένεια, που αγαπά τα ζώα, υπακούει τους νόμους, τα μέλη της είναι δεμένα μεταξύ τους και, γενικά, έχει μια τακτοποιημένη ζωή. Το πνεύμα της οικογένειας είναι η καλοσύνη, η δικαιοσύνη, η αγάπη για την Ελλάδα.

Κάποια στιγμή, το άτακτο κουτάβι το σκάει γιατί φοβάται τις συνέπειες μιας ζημιάς που έχει κάνει, και βρίσκεται αντιμέτωπος με τον έξω κόσμο: την κακία, την κλεψιά, την αδικία. Το κλέβουν με ένα “κόλπο”, τον δένουν με σχοινί και του παίρνουν το κολάρο. Για καλή του τύχη, γνωρίζει ένα αδέσποτο, πεινασμένο και συφοριασμένο σκυλί που εκπροσωπεί όσα δεν είναι ο “Μάγκας”: την απόλυτη ελευθερία στους βρώμικους δρόμους, τη σοφία στις αποφάσεις της ζωής, το κυνηγητό μιας μπουκιάς τροφής σε σκουπίδια ή αποφάγια και το καταστάλαγμα της εμπειρίας του να ζεις μαζί με ανθρώπους που ούτε σέβονται, ούτε πονάνε τα ζώα. Ο “Αφράτος”, ο κοκκαλιάρης σκύλος είναι, με τους διαλόγους του, ο αντίλογος σε όσα έχει μάθει ως τώρα ο “Μάγκας”.

Η γνωριμία αυτή ωριμάζει όταν το μικρό “κουτάβι” στο πλευρό του φίλου του, ξαναβρίσκει με τη βοήθειά του την ελευθερία του και ξαναγυρίζει στο σπιτικό των αφεντικών του.

Εκεί, ζει την ακόμα σημαντικότερη εμπειρία που καθορίζει τη ζωή του. Ο κηπουρός της οικογένειας, Βασίλης αποκαλύπτεται πως είναι Μακεδονομάχος που θέλει να ξαναγυρίσει στην πατρίδα για να πολεμήσει για την απελευθέρωση της Μακεδονίας. Τις περιγραφές του παρακολουθεί ο αναγνώστης με κομμένη την ανάσα, γιατί περιλαμβάνουν όλες τις φρικαλεότητες των Βουλγάρων εναντίον των Μακεδόνων που, σαν αποτέλεσμα έχουν το θάνατο του Μίκη Ζέζα (Παύλου Μελά) αξιωματικού του ελληνικού στρατού και μακεδονομάχου. Για άλλη μια φορά η Δέλτα αποκαλύπτει την αγάπη της για την πατρίδα.

Συγκινημένος ο Μήτσος, ο μεγάλος γιος της οικογένειας, αποφασίζει να ακολουθήσει τον Βασίλη στο ταξίδι του για την απελευθέρωση της Μακεδονίας. Οι γονείς του δεν τον εμποδίζουν (προσθέτω: ούτε χρηματίζουν κανένα για να τον βγάλουν Ι4 ώστε να μην βρεθεί στην πρώτη γραμμή ο γιός τους) να φύγει.

Έτσι, όλοι ετοιμάζονται για να αποχαιρετίσουν το νεαρό αγόρι και τον ώριμο κηπουρό που ξεκινούν με καράβι για τον Πειραιά.

Μετά από διαβούλευση με τα ζώα του στάβλου, ο “Μάγκας” αποφασίζει πως ήρθε η στιγμή να γίνει και αυτός ήρωας και το “σκάει” από τα αφεντικά του, κρύβεται στο καράβι και ακολουθεί την καρδιά του που του λέει να πάει στην Ελλάδα και να τεθεί στην υπηρεσία της πατρίδας.

Την ίδια ακριβώς απόφαση παίρνει και ο Περικλής, ο ανιψιός του αφεντικού του “Μάγκα” και, παρά τα 16 του χρόνια, μπαίνει κι αυτός κρυφά στο καράβι με προορισμό το άγνωστο.

Εδώ τελειώνει το βιβλίο αλλά, η ιστορία συνεχίζεται με το επόμενο βιβλίο της Πηνελόπης Δέλτα, το συγκλονιστικό μυθιστόρημα “Στα μυστικά του Βάλτου” που διαδραματίζεται στους βάλτους του Αξιού ποταμού στην τουρκοκρατούμενη Μακεδονία.