Mortimer J. Αdler
Σκέψου όπως ο Αριστοτέλης
Η φιλοσοφία στην καθημερινή ζωή
Εκδόσεις Πατάκη
Ο Αριστοτέλης είναι ο φιλόσοφος που γέννησε η Ελλάδα και που δίδαξε σε όλους μας την ουσία της λογικής και της ευτυχίας. Υπήρξε δάσκαλος του Μεγάλου Αλεξάνδρου και συγγραφέας έργων που μας εξοικειώνουν με τη κριτική σκέψη και την αυτογνωσία.
Το να διαβάσεις και να αφομοιώσεις τα διδάγματά του, δεν είναι εύκολο. Το ρόλο τού να μεταφέρει τα γραπτά του στη σύγχρονη εποχή και μάλιστα συμπυκνωμένα, αναλαμβάνει ο φιλόσοφος και συγγραφέας Mortimer J. Adler.
Αν και έζησε σε έναν κόσμο τόσο πιο απλό και αφαιρετικό, σε σχέση με τα σημερινά επιτεύγματα, ο φιλόσοφος Αριστοτέλης ανάπτυξε διορατικές ιδέες και ερμηνείες για τον κόσμο, καθόλου κοινές.
Στα 23 κεφάλαια του βιβλίου, ο συγγραφέας αναφέρεται στην ταξινόμηση των αισθητών υλικών ουσιών (ανόργανα, σώματα, φυτά, ζώα, άνθρωποι), στις 10 κατηγορίες ιεράρχησης των όντων, πάντα σύμφωνα με τον Αριστοτέλη, στις τρεις διαστάσεις της διανοητικής δραστηριότητας, τις αισθήσεις και τη νόηση (αντίληψη, μνήμη, φαντασία, εννοιολογική σκέψη) και πολλές άλλες έννοιες, που αποτελούν απόθεμα της ανθρώπινης σκέψης, εδώ και 25 αιώνες.
Στον κορμό του βιβλίου αναφέρεται η θεωρία του Αριστοτέλη για την ευτυχία. Είναι διαφορετική έννοια η ζωή από την ευζωία. Η ευτυχία είναι για τον Αριστοτέλη ο τελικός ή απώτατος σκοπός για επιδίωξη.
Όσον αφορά τη φιλοσοφία του για την ευτυχία, ξεχωρίζει τις επιθυμίες μας σε φυσικές και επίκτητες και τα αγαθά σε αυτά που επιθυμούμε πραγματικά ή σε εκείνα που επιθυμούμε φαινομενικά. Η ηθική αρετή είναι αναγκαία για την επιδίωξη της ευτυχίας και, σε συνδυασμό με την καλή τύχη, καταλήγει σε ενάρετους και σε ευλογημένους ανθρώπους.
Ο φιλόσοφος θεωρεί τον άνθρωπο ως κοινωνικό και πολιτικό ζώο που έχει υποχρεώσεις σε σχέση με την ευτυχία των άλλων αλλά και σε σχέση με την ευημερία της οργανωμένης κοινότητας. Στόχος για το καλό των άλλων, είναι η δικαιοσύνη ως ηθική αρετή. Η δικαιοσύνη διακρίνεται από τη φιλία και την αγάπη. Το κράτος σύμφωνα με την αριστοτελική σύλληψη, παίζει σημαντικό ρόλο στην παρακίνηση ή στη διευκόλυνση της ατομικής επιδίωξης της ευτυχίας. Υπάρχουν καλές και κακές μορφές διακυβέρνησης. Όσο για μας, τους πολίτες, διευκρινίζει τι να περιμένουμε από τους άλλους και τι από το κράτος.
Εκπληκτική σύλληψη για τόσα άυλα θέματα και φιλοσοφικές ιδέες για τη φύση, τον άνθρωπο, τη ζωή, το κράτος, το άπειρο, την αιωνιότητα, το σύμπαν.
Ένα ξεκάθαρο βιβλίο, πάνω σε δύσκολες έννοιες – αναφέρομαι σε όσους δεν έχουμε μελετήσει τον Αριστοτέλη – για όλα τα πεδία, μεταφυσικά, φυσικά, λογικά, ηθικά. Ο αναγνώστης χρειάζεται μικρές παύσεις για να αφομοιώσει τα νοήματα που σκέφτηκε ο μαθητής του Πλάτωνα. Τελικά όμως, έρχεται σε επαφή με τον κόσμο της σκέψης του Έλληνα φιλόσοφου, όπως τον ερμηνεύει ο συγγραφέας.
Η μεγάλη αξία του βιβλίου είναι η αυθεντικότητά του, έστω κι αν διαβάζει κανείς μια περίληψη των ιδεών από το συνολικό έργο του Αριστοτέλη. Αντί να αναζητάμε σύγχρονες φιλοσοφίες – αντίγραφα, ας τιμήσουμε την πρωτότυπη σκέψη, μιας και το βιβλίο μας φέρνει σε επαφή με το αυθεντικό έργο του πρωτοπόρου της φιλοσοφίας.
