Ζωρζ Ονέ

Ο αρχισιδηρουργός

Εκδόσεις Δαμιανός

Αυτό το βιβλίο, μου το είχε χαρίσει ο πατέρας μου και το διάβασα όταν ήμουν έφηβη. Τώρα, έφαγα τον τόπο να το ξαναβρώ και δυσκολεύτηκα πολύ. Τα κατάφερα όμως, μέσω μιας φίλης μου που το βρήκε και μου το έκανε δώρο. Το ρούφηξα στην κυριολεξία.

Από τις εκδόσεις Δαμιανός, σε μετάφραση της Αγνής Σωτηρακόπουλου-Σχοινά, απόλαυσα, με άλλη ματιά, το μυθιστόρημα που αγάπησα στα 13 μου χρόνια.

Αν και κάποιοι το θεωρούν μελόδραμα, προσωπικά θεωρώ το μυθιστόρημα αυτό εκπληκτικό από πολλές πλευρές.

Ο Ονέ μας χαρίζει μια πλοκή, πολύ ασυνήθιστη για βιβλίο, που, μάλιστα, στη συνέχεια, ενέπνευσε πολλά άλλα βιβλία και κινηματογραφικές ταινίες. Η ιστορία της περήφανης αριστοκράτισσας, νεαρής Κλαίρης, που ο αρραβωνιαστικός της, Δούκας Γκαστόν ντε Μπλινύ, χρεωμένος χαρτοπαίκτης, την εγκαταλείπει μόλις μαθαίνει ότι από την απώλεια μιας δίκης, η αρραβωνιαστικιά του χάνει την περιουσία της. Ταυτόχρονα, τη ζητά σε γάμο ο βιομήχανος σιδήρου Φίλιππος Ντερμπλαί, πλούσιος, αλλά χωρίς τίτλο ευγενείας.

Η νεαρή Κλαίρη δέχεται το γάμο αυτό για να μην εξευτελιστεί στην κοινωνία, ξεκαθαρίζοντας μετά τη γαμήλια τελετή όμως, στον ερωτευμένο μαζί της Φίλιππο ότι δεν τον θέλει και ζητώντας του να ζουν σε χωριστά δωμάτια, ανεξάρτητα ο ένας από τον άλλον.

Η νύφη περήφανη λόγω της αριστοκρατικής καταγωγής της ταπεινώνει το γαμπρό, λέγοντάς του να κρατήσει την περιουσία της, χωρίς να γνωρίζει ότι είναι πια φτωχή και ότι η αγάπη του συζύγου της, τής έχει κρύψει γενναιόδωρα την πικρή αλήθεια της οικονομικής της κατάστασης, για να μην την πικράνει.

Η ζωή και των δύο είναι μαρτυρική για περίπου ένα χρόνο. Στο διάστημα αυτό ο προδότης- δούκας- πρώην αρραβωνιαστικός, θα παντρευτεί μια ανταγωνίστρια της Κλαίρης, την κακόγουστη, μνησίκακη και νεόπλουτη Αθηναΐδα. Μπουχτισμένος από τη ρηχή αυτή η γυναίκα θα προσπαθήσει να ξανακερδίσει την Κλαίρη, ενώ η Αθηναΐδα θα προσπαθήσει να κλέψει και τον άντρα της Κλαίρης για να της κάνει κακό.

Ένα δραματικό επεισόδιο αντιστρέφει τη μοίρα όλων και ο Φίλιππος που πάντα λατρεύει την Κλαίρη και η Κλαίρη, που αναγνωρίζει τα προτερήματα του άντρα της και τον βάζεις την καρδιά της, θα γίνουν αληθινό ζευγάρι.

Στο βιβλίο του, ο Ονέ μας περιγράφει με κάθε ακρίβεια το ψυχογράφημα των ηρώων του και τους χαρακτήρες τους. Ο ευγενής, επιπόλαιος, συμφεροντολόγος Γκαστόν, η ερωτευμένη, περήφανη, αυθόρμητη και εκρηκτική Κλαίρη, ο σταθερός, γενναιόδωρος, δίκαιος, άνθρωπος της τιμής και του καθήκοντος Φίλιππος, η ζηλιάρα, φθονερή, κατώτερη των περιστάσεων, άπληστη και ανταγωνιστική «φίλη» Αθηναΐδα.

Μέσα από τις εντάσεις των ζευγαριών περνούν όλες οι κοινωνικές συγκρούσεις της Γαλλίας του 1880.

Ενώ πριν από έναν αιώνα είχε γίνει η γαλλική επανάσταση, όπου οι αριστοκράτες ευγενείς σφαγιάστηκαν στη γκιλοτίνα, στην κοινωνία του βιβλίου, έναν αιώνα μετά, η αριστοκρατία χαίρει κάθε εκτίμησης, ο τίτλος ευγενείας θεωρείται άυλη περιουσία, οι πλούσιοι εργαζόμενοι αυτοδημιούργητοι φέρουν τη ρετσινιά του νεόπλουτου και εισπράττουν την περιφρόνηση και τον αποκλεισμό των ευγενών από τους κύκλους τους. Εκπληκτική και διαφωτιστική περιγραφή της γαλλικής κοινωνίας του 19ου αιώνα.

Η γραφή του Ονέ έχει μια γοητεία δραματική, έναν ευφυή σαρκασμό για τη νοοτροπία των τάξεων, μια αξιοθαύμαστη ακρίβεια λέξεων. «Άφωνη παράκληση», «Η ένωσή σας μαζί μου ήταν πολύ ανάρμοστος γάμος», «Οι πρόγονοι αυτού του κυρίου καρατόμησαν τους προγόνους σας», «Δώσε στο πρόσωπό σου την έκφραση της ευτυχίας, ενώ θα περιμένεις να την αποκτήσεις στ’ αληθινά», «Όσο περισσότεροι προσκαλεσμένοι, τόσο περισσότεροι ψηφοφόροι», «Μα κύριε, τον διέκοψε ακόμα μια φορά ο δούκας, δεν είμαι ακόμα γαμπρός σας και θα με υποχρεώνατε αν δεν μεταχειρίζεστε ποτέ για μένα αυτή τη φράση, που είναι χυδαία και μπακαλίστικη», «…τη μεγάλη ζωή στη Ρωσία, που μοιάζει με την υψηλή, μοντέρνα ζωή του Παρισιού όσο και ένα βότσαλο του Ρήνου μοιάζει με ένα διαμάντι του Βιζαπούρ», «ο Γκαστόν είχε συναναστραφεί τη ρωσική κοινωνία που ήταν η πιο διεφθαρμένη κοινωνία του κόσμου».

Εκπληκτικό βιβλίο από κάθε πλευρά. Μίσος, αλαζονεία και κακία συγκρούονται με την αγάπη, τη γενναιοδωρία, την ακεραιότητα, την καλοσύνη, τη δικαιοσύνη. Μια κοινωνία που βράζει, ένα ζευγάρι που  ελκύεται και απωθείται όπως η παλίρροια.

Θα συγκινηθείς, θα το απολαύσεις, θα σε βάλει σε σκέψεις, θα το θυμάσαι για χρόνια, όπως το θυμάμαι εγώ.