Στέφαν Τσβάιχ
Το γράμμα μιας άγνωστης
Εκδόσεις Αστέρι
Ένα τόσο συναρπαστικό βιβλίο, με την πένα του μελαγχολικού αυστριακού λογοτέχνη Στέφαν Τσβάιχ. Περιλαμβάνει δύο νουβέλες, «Το γράμμα μιας άγνωστης» και τη νουβέλα «Βιράτα».
Αν και τόσο διαφορετικές μεταξύ τους, οι δύο νουβέλες περιγράφουν την ανθρώπινη φύση, μέχρι τα μύχια της ψυχής τους. Με την οξυδέρκεια του ψυχολόγου – δεν ήταν όμως – ο συγγραφέας καταφέρνει να σου ραγίσει την καρδιά, με τις θλιμμένες ιστορίες του.
Ο λαμπρός συγγραφέας καταφέρνει να σαγηνεύσει με τη διήγησή του, τόσο καλογραμμένη και στις εκ διαμέτρου αντίθετες αφηγήσεις του.
Η πρώτη, είναι για μια γυναίκα που έχει εμμονή από μικρό παιδί με έναν επιτυχημένο συγγραφέα. Όλη της τη ζωή υποφέρει για χάρη του. Σε κάποια στιγμή, του αφιερώνει τρεις νύχτες της ζωής της και μένει έγκυος. Χωρίς να του εξομολογηθεί την εγκυμοσύνη της και την αγάπη της γι’ αυτόν, χάνει τη δουλειά της. Προκειμένου να μεγαλώσει μόνη το παιδί της, γίνεται ερωμένη ανδρών που την προστατεύουν οικονομικά. Όμως, στη γρίπη του 1918, το παιδί πεθαίνει. Τότε εκείνη αποφασίζει να γράψει ένα γράμμα στον άντρα που αγάπησε, το οποίο ταχυδρομεί για να φτάσει μετά το θάνατό της, αφού αποφασίζει να αυτοκτονήσει. Ο συγγραφέας αναπολώντας το παρελθόν, δύσκολα μπορεί να θυμηθεί τη γυναίκα αυτή, σαν ένα περαστικό διάλειμμα στη ζωή του, χωρίς καθόλου συναισθήματα για εκείνη, χωρίς το δικό της πάθος. Γι’ αυτόν, δεν υπήρξε παρά κάτι αιθέριο σαν μια μακρινή μουσική.
Στη δεύτερη νουβέλα, ένα αλληγορικό παραμύθι, ο συγγραφέας περιγράφει τον χαρακτήρα του πρίγκιπα Βιράτα. Τίτλος της νουβέλας είναι «Βιράτα» ή «Τα μάτια του Αιώνιου Αδελφού». Ένας πρίγκιπας ευγενής, άφοβος πολεμιστής του βασιλιά, τον τιμούσαν όλοι σκύβοντας το κεφάλι και αναφέροντάς τον με τα 4 ονόματα της αρετής. Κάποια στιγμή, ο Βιράτα πηγαίνει να πολεμήσει στο πλευρό του βασιλιά για να εμποδίσει μια επανάσταση. Αυτό που συναντάει στη μάχη αυτή, τον καλεί σε μια εσωτερική μεταμόρφωση, γιατί μόλις έχει σκοτώσει, χωρίς να το ξέρει, τον ίδιο του τον αδελφό. Τα μάτια του νεκρού του αδελφού, θα τον κυνηγούν για πάντα. Εκπληκτικός αφηγητής, ο Τσβάιχ περιγράφει την ταπεινή απολογία του πρίγκιπα, που καταλήγει ώστε το όνομά του να γίνει άγνωστο και να μην αναφέρεται ποτέ ανάμεσα στους πρίγκιπες. Όταν δεν κάνεις τίποτα, όπως αναφέρει η ιστορία που στηρίζεται σε ινδουιστικό μύθο, και αυτό είναι πράξη. Τι είναι πράξη και τι είναι απραξία; Πρόσεξε τι κάνεις για να μην κάνεις λάθος και πρόσεξε τι δεν κάνεις, γιατί η πράξη που θα έκανες είναι ανεξιχνίαστη.
Αυτό που εκφράζει με το εκπληκτικό του γράψιμο ο Τσβάιχ είναι ότι όλοι είμαστε αδέρφια και ότι το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να υπηρετούμε τους άλλους ανθρώπους.
Ένα μικρό διαμάντι που μπορεί ο αναγνώστης να διαβάσει παίρνοντας πολλαπλά μηνύματα για την αλήθεια της ανθρώπινης φύσης.
Υποκλίνομαι. Εξαιρετικό! Και μικρό, διαβάζεται εύκολα, αλλά σου μένει αξέχαστο.
