Alexandre Dumas
Ο κόμης Μοντεχρίστος
Β’ τόμος
Εκδόσεις Gutenberg
Το δημοφιλέστερο μυθιστόρημα του Αλέξανδρου Δουμά, στην πλήρη εκδοχή του, σε μετάφραση και σχόλια του Ωρίωνα Αρκουμάνη, ολοκληρώνεται στο δεύτερο τόμο. Σας παρουσίασα τον πρώτο τόμο την Δευτέρα που μας πέρασε.
Ας θυμηθούμε την περίληψη του βιβλίου: ο Εδμόνδος Νταντές, νεαρός πετυχημένος ναυτικός, φυλακίζεται για ένα έγκλημα που δεν διέπραξε. Στη φυλακή, ο συγκρατούμενός του, κάνει λόγο για έναν αμύθητο θησαυρό θαμμένο στο νησί Μοντεχρίστο. Ο Νταντές δραπετεύει, βρίσκει το θησαυρό και αποφασίζει να εκδικηθεί αυτούς που τον αδίκησαν.
Αφού λοιπόν το 1829 ο Νταντές βρήκε το θησαυρό, αγόρασε ένα γιοτ, αγόρασε το νησί του Μοντεχρίστο και τον τίτλο του κόμη από την Τοσκάνη. Τον πρώτο που συναντά είναι τον άθλιο γείτονα, τον Καντερούς, που ενώ γνώριζε τη συνωμοσία εναντίον του, δεν άνοιξε το στόμα του να την αποκαλύψει. Του χαρίζει ένα διαμάντι από το θησαυρό του, σαν μια ευκαιρία να επανέλθει στον τίμιο βίο. Από τα χείλη του μαθαίνει ότι ο πατέρας του πέθανε από ασιτία και ότι η αρραβωνιαστικιά του, η Μερσέντες, παντρεύτηκε τον ανταγωνιστή του, Φερνάντο Μοντέγκο. Τόσο ο Μοντέγκο όσο και ο άλλος εχθρός του, ο Νταγκλάρ, έχουν γίνει πάμπλουτοι στο διάστημα της απουσίας του. Ο ευεργέτης του ο Μορέλ όμως, ο πλοιοκτήτης στου οποίου δούλευε το καράβι, είναι στα πρόθυρα της χρεοκοπίας. Ο Εδμόνδος Νταντές, τον σώζει και τα παιδιά του είναι ευγνώμονες στον άγνωστο που τους έσωσε.
Εννέα χρόνια μετά τη δραπέτευσή του, κι αφού έχει ταξιδέψει στην Ανατολή, ο Εδμόνδος Νταντές, επιστρέφει το 1838, ως κόμης Μοντεχρίστος και εγκαθίσταται στο Παρίσι. Εκεί, βρίσκονται εγκατεστημένοι οι εχθροί για τους οποίους εξυφαίνει σχέδια εκδίκησης. Ο Φερνάντο Μοντέγκο, ο άντρας της Μερσέντες και τώρα, κόμης Μορσέφ. Μαζί έχουν ένα γιο, τον Άλμπερτ. Ο Νταγκλάρ από λογιστής τώρα είναι τραπεζίτης και βαρόνος. Όσο για τον εισαγγελέα Βιλφόρ, τώρα είναι βασιλικός εισαγγελέας.
Από την Ανατολή, ο κόμης Μοντεχρίστος, φέρνει μαζί του τη Χάιδω, κόρη του Αλή Πασά Τεπελενλή και της κυρά-Βασιλικής. Έτοιμος να ρίξει τους κεραυνούς του στους εχθρούς του, ξεχνάει ότι και αυτός έχει καρδιά.
Μέσα από περιστατικά που ενώνουν τους εχθρούς του Μοντεχρίστο και τα παιδιά τους, ο κόμης εκθέτει την ταυτότητα του Φερνάντο Μοντέγκο ως προδότη των στρατών στους οποίους υπηρέτησε και τον οδηγεί στην αυτοκτονία, την ώρα που η σύζυγός του, Μερσεντές, και ο γιος του, Άλμπερτ, τον εγκαταλείπουν.
Παράλληλα, χειραγωγώντας τις αγορές, ο Μοντεχρίστος καταστρέφει οικονομικά τον Νταγκλάρ, αφού τον ταλαιπωρήσει πολλαπλά και αφού στο τέλος τον συγχωρήσει και του χαρίσει πενήντα χιλιάδες φράγκα, ενώ έχει χάσει εκατομμύρια. Η κόρη του Νταγκλάρ τον έχει εγκαταλείψει ενώ ο ίδιος εγκαταλείπει τη σύζυγό του.
Τέλος, η καταστροφή του εισαγγελέα Βιλφόρ έρχεται με την αποκάλυψη ενός νόθου γιού που είχε αποκτήσει κάποτε με την κυρία Νταγκλάρ. Η δική του σύζυγος δηλητηριάζει ένα-ένα τα μέλη της οικογένειάς του για να κληρονομήσει τον εισαγγελέα και στο τέλος, και η ίδια αυτοδηλητηριάζεται, όπως της ζήτησε ο σύζυγός της για να μην αναγκαστεί να τη συλλάβει.
Στη γενικευμένη εκδίκηση, όμως, οι καλοί επιβραβεύονται. Ο καλός Μαξιμιλιανός, γιος του κυρίου Μορέλ, ευεργέτη του Νταντές, έχει ερωτευθεί την κόρη από πρώτο γάμο του βασιλικού εισαγγελέα Βιλφόρ. Και ενώ ο εισαγγελέας χάνει το μυαλό του και τρελαίνεται από τις συμφορές που τον έχουν βρει, η καλόψυχη κόρη του παντρεύεται τον αγαπημένο της. Ο κόμης Μοντεχρίστος, τον βοηθάει με όλη του την καρδιά.
Τέλος, και ο ίδιος ο κόμης Μοντεχρίστος, ανακαλύπτοντας πως η Χάιδω είναι ερωτευμένη μαζί του, ζει αυτή τη δεύτερη ευκαιρία που τού χαρίζει η ζωή. Αφού κατάφερε να πάρει εκδίκηση και να συνειδητοποιήσει ότι δεν είναι ο ίδιος Θεός, αφήνει στο Μαξιμιλιανό ένα μέρος του θησαυρού και σαλπάρει με τη Χάιδω για την Ανατολή.
Το βιβλίο κλείνει με την πασίγνωστη φράση: «όλη η ανθρώπινη Σοφία περικλείεται σε αυτές τις δύο λέξεις: Καρτερείτε και ελπίζετε!»
Στις 1062 σελίδες του δεύτερου τόμου περιλαμβάνεται και ένα παράρτημα με δύο κείμενα που εξηγούν την προσωπικότητά του Νταντές και του Μοντεχρίστου (δύο πλευρές του ίδιου ανθρώπου, η μία καλοσυνάτη και η άλλη βίαιη) και σχόλια για το αρχέτυπο του Μοντεχρίστου ως υπερανθρώπου. Αυτά τα δύο κείμενα εξηγούν όλο το βιβλίο και τους συμβολισμούς του.
Το μυθιστόρημα είναι ένα κλασσικό αριστούργημα που έχει αφομοιωθεί από το συλλογικό ασυνείδητο. Μιλάει για τη Δικαιοσύνη, για την Κόλαση που περνάει η ψυχή, για το φως μετά το σκοτάδι, στοιχεία συμβολικά, πολιτικά, φιλοσοφικά, θρησκευτικά.
Η κοινωνία του Παρισιού παρουσιάζεται πόσο ρηχή, άπληστη και ευμετάβλητη είναι. Οι ένοχοι, πόσο εύκολα προσαρμόστηκαν στη νέα τους ζωή. Οι καλοί χαρακτήρες πόσο περνούν του Χριστού τα πάθη από τα – απανταχού – αρπαχτικά. Αυτά τα πάνω-κάτω της πλοκής συναρπάζουν τον αναγνώστη και διψάει να μάθει τη συνέχεια της ιστορίας, ακόμα και αν την έχει διαβάσει κάποτε, όπως εγώ.
Σε ολόκληρο το βιβλίο, και στους δύο τόμους, διαπίστωσα πόσο συχνά αναφέρονται οι Έλληνες, η Ελλάδα, η Ήπειρος, η ελληνική επανάσταση, η Ελληνίδα (Χάιδω) και ο Αλή Πασάς.
Και μια ευχάριστη έκπληξη: Μετά από χρόνια, επιτέλους, ξαναδιάβασα ένα βιβλίο με τόνους και πνεύματα. Δασεία, ψιλή, οξεία, περισπωμένη, τόσο οικεία σημεία στίξης που τα έχουμε εγκαταλείψει – κακώς. Τα μάτια μου εξοικειώθηκαν τόσο εύκολα στα ευεργετικά αυτά σημαδάκια της γλώσσας μας, που έφτασα στη σελίδα 100 για να το συνειδητοποιήσω!!! Τα λάτρεψα!
Αν ζητάτε σε ένα μυθιστόρημα μεγάλες συγκινήσεις, μια αναφορά στην τυφλότητα της Δικαιοσύνης, στην οργή της εκδίκησης και στη μεταμόρφωση των ανθρώπων, αυτό το βιβλίο θα σας συγκλονίσει και θα σας ανταμείψει.
Άξιο! Είναι must.
