Annie Ernaux
Αναμνήσεις ενός κοριτσιού
Εκδόσεις Μεταίχμιο
Ενδιαφέρθηκα να διαβάσω, με ανοιχτές τις κεραίες μου, την αιρετική Γαλλίδα συγγραφέα με αφορμή που κέρδισε το βραβείο Νόμπελ λογοτεχνίας του 2022.
Είναι μια ιδιαίτερη συγγραφέας με πολύ προσωπική γραφή, εντελώς ξεχωριστή από ό,τι έχω διαβάσει μέχρι τώρα. Το ύφος της είναι εσωστρεφές, χαμηλόφωνο, χωρίς σχεδόν πουθενά διαλόγους, το μυθιστόρημά της σύντομο σε διάρκεια, αν και αργής εξέλιξης. Την ένταση εδώ αναλαμβάνουν οι συναισθηματικές συγκρούσεις ανάμεσα στις επιθυμίες της ηρωίδας και στα εξωτερικά γεγονότα που πυροδοτούν το δράμα.
Στην αυτοβιογραφική ιστορία, που περιγράφεται στο βιβλίο, ομολογεί η συγγραφέας: «Αυτό που μετράει δεν είναι τα πράγματα που συνέβησαν, αλλά το τι κάνουμε εμείς με αυτά».
Η Αννί Ερνό δίνει λογοτεχνική ζωή στις αναμνήσεις της. Επισκέπτεται το παρελθόν της, των 18 ετών, ζωντανεύοντας με τα σημερινά δεδομένα τον ενθουσιασμό, τον πόθο, τον πνευματικό αναβρασμό που ένιωθε τότε, και γεφυρώνοντάς τα με το σήμερα της ντροπής, της ταπείνωσης, της προδοσίας. Ένα ολόκληρο βιβλίο γεφυρώνει αυτή την άβυσσο ανάμεσα στο παρελθόν και στο σήμερα.
Ο εαυτός της των 18 ετών είναι «Το κορίτσι», και η συγγραφέας το παρατηρεί ως εξωτερικός παρατηρητής. Το κορίτσι περνάει το καλοκαίρι του 1958 σαν ομαδάρχισσα σε μια κατασκήνωση. Εκεί, στο πρώτο της πάρτυ, ξυπνάει μέσα της η άγρια επιθυμία για τον αρχιομαδάρχη, ο οποίος της δείχνει ωμά τον ασυγκράτητο πόθο του. «Το κορίτσι» αρχίζει να υφίσταται ταπεινώσεις και εξευτελισμούς, λεκτικές προσβολές από τα άλλα παιδιά της κατασκήνωσης, μόνο και μόνο επειδή ξέφυγε από τον καθωσπρεπισμό των κοριτσιών της εποχής.
Τα συμβάντα αυτού του καλοκαιριού και ο τρόπος που θα προσπαθήσει να συμφιλιωθεί μαζί του τα επόμενα χρόνια, αποτελούν την απαρχή του συγγραφικού βίου της συγγραφέως.
Θέλω να παραθέσω εδώ δύο φράσεις τόσο μοναδικές της Ερνό που εκφράζουν την πένα της: «αδειάζω σε ένα δευτερόλεπτο από τον εαυτό μου» και «μέσα από ένα θαυματουργό βραχυκύκλωμα του χρόνου».
Δύσκολο έργο η μετάφραση και η λογοτεχνική απόδοση της Ρίτας Κολαΐτη και τα κατάφερε υπέροχα.
Δυνατή η γραφή της Ερνό, τολμηρές αποφάσεις ζωής, που δεν συμβιβάζονται με το φύλο της. Άλλωστε γι’ αυτό το κουράγιο να αποκαλύψει τις μνήμες της, κέρδισε το Νόμπελ η συγγραφέας.