Ναθάνιελ Χώθορν

Το Άλικο Γράμμα

Εκδόσεις Παπαδόπουλος

Μετάφραση Κώστας Αθανασίου

Δεν ξέρω αν υπάρχει συγκλονιστικότερο μυθιστόρημα της Αμερικανικής λογοτεχνίας από “Το Άλικο Γράμμα” του Ναθάνιελ Χώθορν (“Scarlet Letter”, αγγλικά).

Η ρομαντική ιστορία πάθους, έρωτα και αγάπης της μοιχαλίδας Έστερ Πριν που καταδικάστηκε από την αυστηρή κοινωνία της εποχής, να κυκλοφορεί για την υπόλοιπη ζωή της φορώντας ένα άλικο (κόκκινο) γράμμα στα ρούχα της. Το γράμμα ήταν το “A” της λέξης Adultery (=μοιχεία).

Ο Ναθάνιελ Χώθορν, τοποθετεί την ιστορία του στην προτεσταντική, πουριτανική, συντηρητική, συγκρατημένη κοινωνία της Βοστώνης μεταξύ 1642 και 1649. Τότε, που οι “ενάρετοι” στρέφονται κατά της αμαρτίας και που η κοινωνία της υποκρισίας απέχει από κάθε χαρά, γλέντι, διασκέδαση ή απόλαυση της ζωής.

Η Έστερ Πριν, ήταν παντρεμένη στο Λονδίνο με ένα γέρο επιστήμονα. Στη συνέχεια μετακομίζουν στην Ολλανδία. Ο επιστήμονας την στέλνει προπομπό του στη Νέα Αγγλία για να εγκατασταθούν στη συνέχεια μαζί, ενώ ο ίδιος μένει στο Άμστερνταμ για να τελειώσει τις δουλειές του.

Όμως, περνούν δυο χρόνια και ο σύζυγος δεν εμφανίζεται στην Βοστώνη. Όλοι τον θεωρούν πνιγμένο με το καράβι που τον έφερνε στο Νέο Κόσμο. Σε αυτό το διάστημα, όμως, η Έστερ, κάνει μια μυστική “αμαρτωλή” σχέση και μένει έγκυος. Γεννάει ένα χαρισματικό κοριτσάκι μέσα στη φυλακή στην οποία μένει έξι μήνες. Όταν βγαίνει από τη φυλακή, χωρίς ποτέ να αποκαλύψει τον πατέρα του παιδιού, η τοπική κοινωνία δια των αρχόντων της, τη διαπομπεύει δημόσια και την υποχρεώνει να κυκλοφορεί φορώντας το άλικο γράμμα, ταυτόχρονα εξοστρακίζοντάς την από τη δημόσια ζωή.

Ανάμεσα στο πλήθος που την υβρίζει στη δημόσια διαπόμπευσή της, αναγνωρίζει τον πρώην άντρα της. Έχει μόλις φθάσει μετά από ένα ναυάγιο, όμηρος για μήνες στα χέρια εχθρικών φυλών. Μαθαίνοντας την ιστορία της γυναίκας του, παριστάνει το γιατρό, της ζητάει να μην αποκαλύψει το όνομά του και υπόσχεται στον εαυτό του να βρει τον ένοχο.

Έτσι, ζει μια ζωή ερημίτη, αναλαμβάνοντας να θεραπεύσει τον νεαρό ιερέα Άρθουρ Ντιμσντέιλ, ο οποίος έχει ευαίσθητη κράση και είναι συνεχώς άρρωστος. Ο γιατρός, ο Τσιλινγκγουόρθ, υποπτεύεται ότι η ασθένεια του ιερέα προέρχεται από ένοχές και υποψιάζεται ότι αυτός είναι ο ένοχος. Αναλαμβάνει υποτίθεται την θεραπεία του ενώ, παράλληλα, του κάνει τη ζωή μαρτύριο, βάζοντάς του ζιζάνια για τις ενοχές, τις αμαρτίες, τα μυστικά που κρύβουν μέσα τους οι άνθρωποι. Τα υπονοούμενα του γιατρού ασκούν αφόρητη πίεση στον ιερέα Ντιμσντέιλ, του οποίου η υγεία συνεχώς χειροτερεύει.

Ενώ η Έστερ ξεπερνάει τον πόνο της και σιγά-σιγά επανεντάσσεται στην κοινωνία, ράβοντας, κεντώντας και κάνοντας ό,τι καλό στους συμπολίτες της, ο ιερέας πηγαίνει από το κακό στο χειρότερο. Κάποια στιγμή ορθώνει τη φωνή του και την υποστηρίζει για να μην χάσει την κηδεμονία της κόρης της. Πράγματι, τα καταφέρνει και το κοριτσάκι, η Περλ, μεγαλώνει μαζί με τη μαμά της.

Όμως, λίγα χρόνια μετά, ο πρώην άντρας της, ο Τσιλινγκγουόρθ αποκαλύπτει στην Έστερ ότι γνωρίζει τον ένοχο. Τρομοκρατημένη η Έστερ, ζητά να συναντήσει στο δάσος τον ιερέα. Εκεί του εξομολογείται το μυστικό ότι ο γιατρός είναι ο πρώην άντρας της και ότι έχει σκοπό να τον εκδικηθεί. Παίρνουν την απόφαση να φύγουν μαζί με το παιδί τους, με ένα πλοίο που είναι αραγμένο εκείνες τις μέρες στο λιμάνι, κρυφά για την Ευρώπη για να ξεκινήσουν μια καινούρια ζωή.

Μετά την κοινή τους απόφαση, η υγεία του Ντιμσντέιλ βελτιώνεται. Ο ιερέας αναζωογονείται, ξαναβρίσκει την ενέργεια που είχε χάσει όλα αυτά τα χρόνια, και την ημέρα των εκλογών εκφωνεί το καλύτερο κήρυγμα που έκανε ποτέ, στο ποίμνιό του. Αλλά, καθώς φεύγουν από την εκκλησία, ο ιερέας ανεβαίνει στο σωφρονιστικό ικρίωμα, όπου πριν επτά χρόνια, διαπομπεύτηκε μόνη της η Έστερ και εξομολογείται δημόσια στους συμπολίτες του την αμαρτία του. Αμέσως, πέφτει νεκρός στα χέρια της αγαπημένης του.

Οι μάρτυρες του επεισοδίου διηγούνταν ότι φορούσε στο στήθος ένα άλικο “A”.

Η Έστερ και το παιδί της εξαφανίζονται για χρόνια. Ο γιατρός Τσιλινγκγουόρθ, πεθαίνοντας, αφήνει όλη του την κληρονομιά στην Περλ, το παιδί της γυναίκας του. Μετά από πολλά χρόνια η Έστερ επιστρέφει στο σπιτάκι της, όπου και θα αφήσει την τελευταία της πνοή, για να ταφεί δίπλα στον μόνο άντρα που αγάπησε, τον ιερέα Ντιμσντέιλ.

Πραγματικά, αυτό το αριστούργημα το διαβάζω δεύτερη φορά στη ζωή μου.

Θεωρώ τους χαρακτήρες του μυθιστορήματος από τους πλέον δυνατούς.

Την εσωτερική δύναμη της Έστερ να ζήσει στην κοινωνία που την έχει εξοστρακίσει, έχοντας πληρώσει το τίμημα της επιλογής της. Ενώ η Έστερ δεν αποδέχεται τους κανόνες και τα πιστεύω της υποκριτικής κοινωνίας, παραμένει με αξιοπρέπεια στην ίδια πόλη που την έχει απορρίψει διατηρώντας τις δικές της πεποιθήσεις και το δικό της τρόπο ζωής, υλικό και πνευματικό.

Τις ενοχές, την “πτώση” από τον Παράδεισο, τη χρόνια τιμωρία του “αμαρτωλού” ιερέα.

Όσο για την μικρούλα Περλ, είναι το σύμβολο του κόκκινου γράμματος, η απόδειξη της μοιχείας.

Ο έρωτας στην πουριτανική εποχή παρουσιάζεται σαν κάτι βρώμικο, η απιστία σαν αμαρτία, που μπορεί να “μολύνει” την ηθική της κοινότητας διαβρώνοντάς την αν της κολλήσει το μικρόβιο.

Η γυναίκα, πληρώνει το τίμημα των συνεπειών της, αφού με μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη, δεν μπορεί να κρύψει την πράξη της.

Ο Ναθάνιελ Χώθορν απόδοσε την αυστηρότητα και τη μιζέρια του άχαρου τρόπου ζωής των πρώτων αποίκων της Αμερικής, με εξαιρετική λεπτομέρεια σε ύφος και ατμόσφαιρα, δύο αιώνες μετά την εποχή τους.

Υπέροχο, αριστουργηματικό μυθιστόρημα. Πώς μια ιστορία πάθους και αγάπης εκλαμβάνεται σαν αισχρή αμαρτία από μία κοινωνία που καταδικάζει τη χαρά, γραμμένη από το συγγραφέα σαν μια ιστορία ηθών, έντασης, φιλοσοφικού και ψυχολογικού βάθους.

Ένα Έγκλημα και Τιμωρία, ακόμα. Αριστούργημα.