Michele Zackheim
Τελευταίο Τρένο για το Παρίσι
Εκδόσεις Παπαδόπουλος
Ένα μυθιστόρημα που διαβάζεται χωρίς ανάσα (μετάφραση Μαρία Φακίνου) μια ιστορία αγάπης και επιβίωσης την εποχή της θηριωδίας του φασισμού. Ένα υπέροχο βιβλίο που περιγράφει πώς οι κίνδυνοι της εποχής, τα πολιτικά και στρατιωτικά γεγονότα γίνονται τα απροσπέλαστα εμπόδια που χωρίζουν ζευγάρια, οικογένειες, φίλους, κοινότητες και λαούς μεταξύ τους.
Ένα μέρος της ιστορίας βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα και ένα άλλο σε μυθοπλασία. Η Αμερικανίδα συγγραφέας Μισέλ Ζάκχάϊμ, πριν γράψει το μυθιστόρημα έκανε έρευνα στο Παρίσι και στο Βερολίνο για να επιβεβαιώσει τα ιστορικά στοιχεία που παίζουν σημαντικό ρόλο στην πλοκή της ιστορίας.
Ηρωίδα, η Αμερικανίδα δημοσιογράφος Ρόζυ Μπελ Μάνον (εβραϊκής καταγωγής από την πλευρά της μητέρας της) φθάνει στο Παρίσι το 1933 σαν πολιτική ανταποκρίτρια.
Βρίσκει ένα μικρό διαμέρισμα και αναλαμβάνει αποστολές. Σε μία από αυτές, στο Βερολίνο, γνωρίζει και ερωτεύεται τον χαράκτη Λεόν. Όμως ο Λεόν κρύβει μυστικά. Είναι Εβραίος και βρίσκεται υπό κράτησιν μέσα στο σπίτι του και οι Ναζί έναντι πολύ μικρής αμοιβής, του αναθέτουν να διακοσμεί τα σκεύη τους. Με αυτόν τον τρόπο ο Λεόν ζει τον εαυτό του και τους γονείς του.
Επιστρέφοντας στο Παρίσι, η Ρόουζ βρίσκει τη θεία της Κλάρα και την όμορφη εξαδέλφη της Στέλλα, που έχουν έρθει ταξίδι.
Η Στέλλα βγαίνει ραντεβού με έναν όμορφο Γερμανό, τον Έρνστ Βοσμπεργκ και βρίσκεται δολοφονημένη.
Η σκοτεινή περίοδος για την Ευρώπη έχει αρχίσει και η Ρόουζ συνεργάζεται με την αμερικανική πρεσβεία στο Παρίσι για να μεταφέρει κρυφά έγγραφα προς και από το Βερολίνο. Επιστρέφει στο Βερολίνο για να συναντήσει το Λεόν.
Το Βερολίνο στενάζει κάτω από το καθεστώς των Ναζί. Σπιούνοι παντού, στρατιώτες με γερμανικούς σκύλους περιπολούν, έλλειψη τροφής, κάρβουνου (άρα και θέρμανσης). Γκέτο παντού και οι Εβραίοι, οι ρομά, οι ομοφυλόφιλοι, διώκονται με τους πιο απάνθρωπους τρόπους.
Ένας φίλος της Ρόουζ, μαύρος σαξοφωνίστας Αμερικανός, πέφτει θύμα της θηριωδίας μιας φασιστικής ομάδας, η οποία απαγάγει τα δύο του παιδιά, σαν καρπό μικτού γάμου Γερμανίδας και μαύρου και τα υποβάλλει σε στείρωση.
Στο μεταξύ, ο κλοιός γύρω από τον Λεόν σφίγγει όλο και περισσότερο. Βρίσκεται συνεχώς υπό παρακολούθηση χωρίς να μπορεί να δραπετεύσει αφού το Γ’ Ράιχ τον εκβιάζει κρατώντας τους γονείς του.
Το βράδυ της Νύχτας των Κρυστάλλων, το Γ’ Ράιχ δίνει την άδεια στους πολίτες του να αφηνιάσουν. Έκαψαν, έσπασαν, λεηλάτησαν, δολοφόνησαν.
Η Αμερικανική Πρεσβεία δίνει εντολή στους πολίτες της να εγκαταλείψουν το Βερολίνο. Στο μεταξύ, από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού έχει φθάσει η ψυχρή και εγωίστρια μητέρα της Ρόουζ, η οποία ποτέ δεν είχε καλή σχέση με την κόρη της.
Η διαδικασία της αποχώρησης είναι δύσκολη. Απαιτούνται έγγραφα νόμιμα (ή μη νόμιμα) προκειμένου οι Αμερικανοί πολίτες να επιβιβαστούν στο τελευταίο τραίνο για το Παρίσι, για το οποίο έχει δώσει άδεια αναχώρησης το Γ’ Ράιχ.
Στην αποβάθρα, η Ρόουζ κρατάει στα χέρια της τα έγγραφα για την ίδια, για την μητέρα της αλλά και για τον αγαπημένο της Λεόν και τους δύο γονείς του, που δέχτηκαν επιτέλους να ακολουθήσουν το γιο τους στην ελευθερία. Όμως, δεν είναι γραφτό να φύγουν μαζί τους. Την ώρα της αναχώρησης, η Ρόουζ καλείται να πάρει μια σκληρή απόφαση: ή να σταθεί κοντά στη μητέρα της που κινδυνεύει να συλληφθεί επειδή έφτυσε ένα Γερμανό ή να τρέξει να δώσει τα έγγραφα στον Λεόν και στους γονείς του.
Μένοντας κοντά στη μητέρα της, η Ρόουζ χάνει για πάντα την ευκαιρία να σμίξει με τον Λεόν, καθώς το τραίνο ξεκινά και οι φίλοι της την αρπάζουν και την ανεβάζουν στο βαγόνι.
Έτσι, η οικογένεια του Λεόν, μένει στην αποβάθρα.
Χρόνια μετά, η Ρόουζ, μη μπορώντας να ξεπεράσει την αγάπη της για το Λεόν, τον αναζητά στο Βερολίνο. Έρχεται να τη συναντήσει η γυναίκα του και την πληροφορεί ότι ο Λεόν επέζησε του στρατοπέδου συγκέντρωσης των Ναζί αλλά πέθανε αρκετά χρόνια μετά.
“Το τελευταίο τραίνο για το Παρίσι” είναι ένα συγκλονιστικό μυθιστόρημα γραμμένο με δυνατή πένα που περιγράφει με αδρές γραμμές τις ιστορικές φρικαλεότητες της φασιστικής Γερμανίας, τους απάνθρωπους εξευτελισμούς των μειονοτήτων και τις σκοτεινές στιγμές της προετοιμασίας για τον πόλεμο.
Ο κεντρικός κορμός του βιβλίου είναι η τραγική ιστορία αγάπης χωρίς μέλλον και οι συγκρούσεις της ηρωίδας με τη μητέρα της, ειδικά μάλιστα, που η κόρη της αποτελεί τον καθρέφτη της ξεροκέφαλης μητέρας.
Θα συγκινηθείς, θα νιώσεις αγωνία, θα παγώσει το αίμα σου πολλές φορές και θα “καταπιείς” τις μεγάλες αλήθειες πως τα ιστορικά γεγονότα επηρεάζουν μέχρι θανάτου την εξέλιξη των ανθρώπινων σχέσεων και εξ ολοκλήρου τις ζωές τους.
