Λέων Τολστόι

Πόλεμος και Ειρήνη (Δ’ τόμος)

Μυθιστόρημα

Εκδόσεις Σ.Ι. Ζαχαρόπουλος

Εννιά μέρες μετά την εγκατάλειψη της Μόσχας, φτάνει στην Πετρούπολη απεσταλμένος του Κουτούζωφ με την επίσημη πληροφορία ότι η πόλη έχει εγκαταλειφθεί.

Ο Τσάρος το φυσούσε και δεν κρύωνε, έχοντας βαθιά διαφωνία με τον Κουτούζωφ που δεν επιζητούσε ανώφελες συγκρούσεις αλλά ούτε την απώλεια Ρώσων στρατιωτών.

Εκείνη την εποχή, ο νεαρός αξιωματικός Νικολάι Ροστόβ βρέθηκε στην επαρχία στην πόλη Βορονέζ, για την προμήθεια αλόγων του στρατού.

Εκεί, τον καλούν σε ένα κτήμα, όπου συναντά τη θεία της πριγκίπισσας Μαρίας Μπολκόνσκαγια και του καλλιεργούν την ιδέα ενός προξενιού με την Μαρία.

Η Σόνια, υποταγμένη στην επιμονή της κόμισσας Ροστόβ, του γράφει ένα γράμμα και, με αυτοθυσία, χαρίζει στον αγαπημένο της Νικολάι την ελευθερία του.

Η πριγκίπισσα Μαρία μαζί με τον ανιψιό της Νικόλουτσκα πηγαίνει στο Γιάροσλαβ και συναντιέται με τους Ροστόβ, οι οποίοι περιποιούνται τον θανάσιμα τραυματισμένο πρίγκιπα Αντρέι. Η Μαρία γίνεται φίλη με τη Νατάσσα και βρίσκονται συνεχώς πάνω από το προσκεφάλι του πρίγκιπα, ο οποίος έχοντας πλέον συγχωρέσει τη Νατάσσα, μεταλαμβάνει και κλείνει για πάντα τα μάτια του.

Στο μεταξύ, στη Μόσχα, ο κρατούμενος Πιερ Μπεζούχωφ περνάει στιγμές φρίκης, πείνας και εξαθλίωσης. Αφού είδε τη Μόσχα να λεηλατείται και να καίγεται, αφού συνελήφθη ως πιθανός εμπρηστής και γλύτωσε τον τυφεκισμό, ο Πιερ βρέθηκε αιχμάλωτος από τους Γάλλους.

Όμως, γνωρίζει ένα φτωχό μουζίκο, τον Καρατάγιεφ και στο πρόσωπό του αναγνωρίζει ένα λαϊκό φιλόσοφο, ένα άγιο άνθρωπο, που τον εμπνέει στο να ξαναβρεί το νόημα της ζωής.

Οι αιχμάλωτοι, υποχωρούν μαζί με το γαλλικό στρατό, καθώς η γαλλική στρατιά υποχωρεί άρον-άρον, μέσα στο χιόνι του βαρύ ρωσικού χειμώνα. Στο μεταξύ, Κοζάκοι αντάρτες επιτίθενται στο γαλλικό στρατό. Σε μια μάχη, απελευθερώνουν τους Ρώσους αιχμαλώτους. Στην ίδια μάχη, σκοτώνεται ο νεαρός δεκαεξάχρονος Πέτια Ροστόβ.

Στην Πετρούπολη, η Έλεν, η γυναίκα του Πιερ πεθαίνει από στηθάγχη. Ο Πιερ όντας αιχμάλωτός, δεν το γνωρίζει.

Με τη λήξη του πολέμου, ο Πιερ, με τη βοήθεια της πριγκίπισσας Μαρίας, εκφράζει το ενδιαφέρον του στη Νατάσσα, που την αγαπά από πάντα. Έτσι, τελικά, παντρεύεται ο Πιερ με τη Νατάσσα αλλά και ο Νικολάι Ροστόβ με την πριγκίπισσα Μαρία.

Ο Νικολάι, που μετά το θάνατο του πατέρα του κληρονομεί πάρα πολλά χρέη, δουλεύει σκληρά για να ξαναδημιουργήσει την περιουσία του, ζώντας στα κτήματα της οικογένειας της γυναίκας του, τα Λίσι Γκόρι μαζί με τη Μαρία, τα παιδιά τους, τη μητέρα του, την ξαδέλφη του Σόνια που δεν παντρεύτηκε ποτέ, και το γιο του Αντρέι, Νικόλουτσκα.

Ο Πιερ και η Νατάσσα που έχουν δημιουργήσει και αυτοί μια οικογένεια, επισκέπτονται τα Λίσι Γκόρι το 1820. Ο νεαρός Νικόλουτσκα θαυμάζει απεριόριστα το φίλο του πατέρα του, τον Πιερ, που τον φωνάζει “θείο” και υπόσχεται στον εαυτό του να γίνει και αυτός κάτι σημαντικό, ώστε να ικανοποιήσει τον πατέρα του.

Το βιβλίο τελειώνει με το φιλοσοφικό κεφάλαιο-δοκίμιο πάνω στις σκέψεις του Τολστόι για το τι είναι ιστορία. Διαφωνεί ότι η ιστορία είναι το αποτέλεσμα των πράξεων και αποφάσεων “ηρώων”. Θεωρεί ότι, ένα συνολικό μεγάλο ιστορικό γεγονός, είναι το αποτέλεσμα πολλών μικρών γεγονότων που προκαλείται από χιλιάδες ανθρώπους οι οποίοι παίρνουν μέρος στο γεγονός.

Επίσης, ότι η εκδήλωση της δύναμης της ελευθερίας των ανθρώπων αποτελεί το αντικείμενο της Ιστορίας, ενώ η ελευθερία είναι αντικείμενο της Μεταφυσικής.

Έτσι τελειώνει το μεγαλειώδες αυτό μυθιστόρημα, από τα μακροσκελέστερα έργα στην ιστορία της πεζογραφίας, ένα έπος κατά του πολέμου, που θεωρείται από τα σημαντικότερα έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας.

Από την πλευρά μου, ένα μόνο θα καταθέσω: Respect!

Αύριο, 50+1 διαμαντένια αποσπάσματα από το βιβλίο “Πόλεμος και Ειρήνη”.
Μη χάσεις την αυριανή ανάρτηση.