Κάρολος Ντίκενς

Χριστουγεννιάτικες ιστορίες

Εκδόσεις Νάρκισσος

Μετάφραση Μαρία Αγγελίδου

 

Μια Χριστουγεννιάτικη Ιστορία

Αχ! Κύριε Ντίκενς! Καλά που υπάρχει η ιστορία σας και ανοίγουν οι καρδιές μας διαβάζοντάς την! «Καλά Χριστούγεννα σε όλους μας», όπως γράφετε ανοιχτόκαρδα. Πόσο ζηλεύω αυτά που γράφετε! Από τη μία μας κάνετε «μπουουουου» και μας φοβίζετε, κι από την άλλη, με ένα ραβδάκι μας χαρίζετε αγαλλίαση ακουμπώντας τις πιο ευαίσθητες χορδές της ανθρωπιάς μας.

Δεν υπάρχει βιβλίο άλλο που να ερμηνεύει το πνεύμα των Χριστουγέννων από την περίφημη και αξεπέραστη ιστορία Christmas Carols. Τη γνωρίζουν όλοι, την έχουμε δει ταινία, χρησιμοποιούμε ήρωες, σύμβολα και αποσπάσματα της ιστορίας όλο το χρόνο, άνθρωποι και κουλτούρες τόσο ετερόκλητοι μεταξύ μας.

Το θέμα της ιστορίας είναι η μεταστροφή ενός γέρου, κρύου, άκαρδου, στριφνού, σπαγκοραμμένου, σε έναν σοφό, φιλάνθρωπο, χαρούμενο, συμπονετικό άνθρωπο. Το «λιώσιμο» της κρύας καρδιάς του Εμπενέζερ Σκρούτζ γίνεται ένα βράδυ που κοιμάται, παραμονή Χριστουγέννων, όταν έρχονται στον ύπνο του ο πεθαμένος συνέταιρός του και, στη συνέχεια, τα τρία Πνεύματα των Χριστουγέννων, το Πνεύμα των Χριστουγέννων που πέρασαν, το Πνεύμα των Φετινών Χριστουγέννων, το Πνεύμα των Μελλοντικών Χριστουγέννων και τον ταξιδεύουν νοερά σε όσα δεν γνωρίζει, δίνοντάς του να καταλάβει τι χάνει από τη ζωή και πώς θα καταντήσει αν συνεχίσει έτσι.

Η εξαιρετικά δημοφιλής αυτή ιστορία, είναι κατά την άποψή μου κοινωνικό φαινόμενο αφού έχει αποδώσει συμβολικά πολλά κοινωνικά στερεότυπα.

­  Το στερεότυπο του Σκρούτζ, του πλούσιου άκαρδου τσιγκούνη

­  Το στερεότυπο της αφθονίας, που εκφράζεται με το πιο βασικό: το πλούσιο Χριστουγεννιάτικο τραπέζι.

­  Το στερεότυπο της ενωμένης, χαρούμενης, ευτυχισμένης οικογένειας

­  Το στερεότυπο του καημένου Τιμ (του μικρού ανάπηρου)

­  Το στερεότυπο του καλού ανθρώπου, αυτού που δεν κρατάει κακία (ο υπάλληλός του, ο Μπομπ Κράτσιτ)

­  Το στερεότυπο του καλού υπαλλήλου

­  Το στερεότυπο του κακού εργοδότη

­  Το στερεότυπο της μεταστροφής (ποτέ δεν είναι αργά να αλλάξουμε παντελώς χαρακτήρα προς το καλύτερο)

Φαντάζομαι ότι αυτό το βιβλίο θα έχει αποτελέσει θέμα διατριβής πολλών κοινωνιολόγων.

Όμως μέσα από τα μηνύματα που περνάει ο Ντίκενς στους ανθρώπους, το συγκλονιστικότερο όλων είναι το μήνυμα της Ευτυχίας που αναδεικνύεται από την αρχή ως το τέλος. Κι ενώ φρικάρεις με τις μεταφυσικές σκηνές που σου παρουσιάζει με μοναδικές λεπτομέρειες, σε ανταμείβει παράλληλα με τόσο χαρούμενες, ευτυχισμένες σκηνές αγάπης, ανθρωπιάς και αφθονίας που, ξεχνάς τα γκραν – γκινιόλ και σου μένει ο αφρός των πιο ζεστών πανανθρώπινων συναισθημάτων. Οι άνθρωποι που δένονται με αυτούς που αγαπούν, με τις οικογένειές τους, με εκείνους που τους προσφέρουν τον άρτο τον επιούσιο.

Θα ήθελα να παραθέσω εδώ τις ωραιότερες φράσεις και τις πιο παραστατικές περιγραφές για να μπούμε όλοι στο Πνεύμα των Χριστουγέννων:

«Τα Χριστούγεννα, μια ξεχωριστή γιορτή. Λίγες μέρες για την καλοσύνη και τη συμπόνια, στην καρδιά του χειμώνα»

«Όπου άντρες και γυναίκες αποφασίζουν μονομιάς κι ανοίγουν τις κλειδαμπαρωμένες καρδιές τους και βλέπουν τους άλλους γύρω τους σαν αληθινούς συνοδοιπόρους στο ταξίδι προς το θάνατο»

«Πρώτα, όμως, θα περάσουμε μαζί τα Χριστούγεννα και θα γιορτάσουμε και θα’ μαστε ευτυχισμένοι. Πιο ευτυχισμένοι απ’ όλους!»

«Η ευτυχία που μας προσφέρει (εννοεί μια γιορτή με λίγα χρήματα) είναι το ίδιο σπουδαία, όσο κι αν στοίχιζε ολόκληρη περιουσία»

«Κατάχαμα ήταν ένας σωρός γαλοπούλες, χήνες, κυνήγι, πουλερικά, κοψίδια από αγριογούρουνο, πηχτή, αρμαθιές λουκάνικα, χοιρομέρια……Και πίτες και πουτίγκες και σουπιέρες γεμάτες στρείδια και φρεσκοψημένα ζεστά κάστανα, μήλα κατακόκκινα και λαχταριστά πορτοκάλια, νόστιμα αχλάδια, και αχνιστό ποντς»

«Υπάρχει στον κόσμο πράγμα πιο κολλητικό από το γέλιο και το κέφι και την καλή διάθεση»

«Ο δρόμος, που χαράζει ο άνθρωπος στη ζωή του με τις πράξεις του, έχει πάντα ένα ορισμένο τέλος» είπε ο Σκρουτζ. «Και αν δεν αλλάξει δρόμο, τότε ίδιο κι απαράλλαχτο μένει και το τέλος του. Αν, όμως, αλλάξει και πάρει δρόμο αλλιώτικο, τότε θ’ αλλάξει και το τέλος του.»

«Είμαι ανάλαφρος σαν πούπουλο, ευτυχισμένος σαν άγγελος, χαρούμενος σαν σχολιαρόπαιδο και παραζαλισμένος σαν άντρας που έχει πιει.»

«Το πρώτο μιας σειράς από υπέροχα, λαμπερά και χαρούμενα γέλια»

«Σου δίνω τις πιο θερμές ευχές μου, αυτές που σου χρωστάω χρόνια τώρα, καλέ μου άνθρωπε».

«Τίποτα καλό δεν γίνεται σε αυτόν τον κόσμο, χωρίς να βρεθούν κάποιοι να το περιγελάσουν».

«Κι όπως είπε ο μικρούλης Τιμ: «ο Θεός να μας έχει καλά. Όλους!»

 

Καλά Χριστούγεννα!

 

Σημείωση: το βιβλίο τιτλοφορείται Χριστουγεννιάτικες Ιστορίες και περιλαμβάνει και μια δεύτερη ιστορία με τίτλο «Οι καμπάνες». Διαδραματίζεται επίσης στα Χριστούγεννα και θέμα της είναι, η ζωή μιας φτωχής οικογένειας και (πάλι) το όνειρο του ήρωα της ιστορίας. Εγώ πάντως ήθελα να σταθώ και να γράψω για πιο Χριστουγεννιάτικη ιστορία όλων των εποχών, την πρώτη από τις δύο με τίτλο Μια Χριστουγεννιάτικη Ιστορία (Christmas Carols).