Βιβλίο του Ηλία Βενέζη: Αιολική Γη, περίληψη και κριτική του βιβλίου.

Ηλίας Βενέζης

Αιολική Γη

Εκδόσεις Βιβλιοπωλείο της Εστίας

Ένα σπαρακτικό βιβλίο για τη χαμένη γη των αρχαίων μας προγόνων, την Αιολική Γη της Μικράς Ασίας.

Ο Ηλίας Βενέζης που έζησε τα πρώτα χρόνια της ζωής του στο Αϊβαλί, περιγράφει, σε πρώτο πρόσωπο, τη ζωή σε ένα τσιφλίκι της Μικράς Ασίας, κάτω από τα βουνά Κιμιντένια, στις αρχές του εικοστού αιώνα, μέχρι την έναρξη του πολέμου, το 1914. Ο μικρός Πέτρος, αφηγητής του βιβλίου, μαζί με τις αδελφές του, τους γονείς του και τους παππούδες του, ζει σε ένα ευλογημένο τόπο, όπου η φύση παίζει πρωτεύοντα ρόλο: η γη, τα βουνά, τα δέντρα, η θάλασσα, τα ζώα, αγριογούρουνα, τσαλαπετεινοί, χελώνες, καμήλες, τσακάλια, αητοί, αρκούδες και τζιτζίκια.

Η ζωή τους είναι τακτοποιημένη μέσα σε μια αγκαλιά από αξίες που έχουν δημιουργήσει οι σεβαστοί παππούδες του Πέτρου: η αγάπη, η οικογένεια, ο σεβασμός στους εργαζόμενους, η αφοσίωση στη γη των προγόνων, ο κόπος και ο μόχθος, άγραφοι κώδικες συμπεριφοράς, εκεί όπου ανθούσε το ελληνικό στοιχείο.

Δεν είναι ένα τυπικό μυθιστόρημα η «Αιολική Γη». Είναι μια τοιχογραφία από συναρπαστικές ιστορίες, θρύλους και παραμύθια της Ανατολής. Ήρωες παραδειγματικοί, όπως οι σεβάσμιοι παππούς και γιαγιά με τη σοφία τους, ήρωες αντιφατικοί, όπως ο κοντραμπάσης Αντώνης Παγίδας, ληστής και ταυτόχρονα δίκαιος, ήρωες-παλικάρια, όπως ο αφοσιωμένος κυνηγός, ήρωες που αναζητούν τη χίμαιρα, όπως ο άτυχος γερο-Ιωσήφ που μπολιάζει δέντρα ή ο καμηλιέρης που ψάχνει να βρει την καμήλα με το άσπρο κεφάλι.

Στην επέλαση των Τούρκων, όλοι πρέπει να φύγουν, παίρνοντας μαζί τους από ένα μπόγο και να διαλέξουν να πάρουν μαζί τους μερικά από τα πράγματα μιας ολόκληρης ζωής.

Μόνο ο γερο-Ιωσήφ μένει πίσω, δεμένος με τη γη του.

Θα δακρύσεις, όπως εγώ, με το τέλος του βιβλίου, στη σκηνή όπου ο παππούς, πριν φύγει για πάντα από το κτήμα που τον ζούσε για όλη του τη ζωή, γονατίζει, προσκυνάει και φιλάει το ιερό χώμα που τον φιλοξένησε. Μετά, στο καΐκι που τους μεταφέρει στην ξένη χώρα, στη Μυτιλήνη, η γιαγιά βρίσκει στον κόρφο του παππού ένα μικρό εξόγκωμα. Ο παππούς ανοίγει την πετσέτα που κρύβει στο πουκάμισό του και δείχνει στη γιαγιά μια χούφτα από το εύφορο χώμα της πατρίδας του, που πήρε μαζί του, στη νέα του ζωή για να φυτέψει ένα βασιλικό.

Η ειρωνεία είναι ότι ο συγγραφέας Ηλίας Βενέζης, έγραψε αυτό το υπέροχο, αισιόδοξο, νοσταλγικό μυθιστόρημα σε μια σκοτεινή εποχή της ζωής του, στη γερμανική Κατοχή, σαν παρηγοριά στα βάσανά του. Και όχι μόνο αυτό. Να θυμίσω για τον θεματοφύλακα της Ιωνικής παράδοσης, Ηλία Βενέζη, ότι την περίοδο της μικρασιατικής καταστροφής, συνελήφθη από τους Τούρκους και εστάλη στα τάγματα εργασίας. Από τους τρεις χιλιάδες αιχμαλώτους του Αϊβαλιού, επέστρεψαν μόνο εικοσιτρία άτομα, μεταξύ αυτών και ο συγκλονιστικός Βενέζης. Και δεν ήταν μόνο αυτό. Το 1943 συνελήφθη από τους Ες-Ες και φυλακίστηκε στο κελί μελλοθανάτων. Μόνο χάρη στα έντονα διαβήματα όλου του πνευματικού κόσμου της Ελλάδας, σώθηκε από την εκτέλεση.

Όταν γνωρίσεις αυτή την προσωπική του ιστορία και διαβάσεις το βιβλίο που σου μεταφέρει όλη τη γαλήνη, τη ζέστη, την ομορφιά της ζωής, την γλυκιά ατμόσφαιρα των μυστικών ενός νοσταλγικού κόσμου, πριν χαθεί, αντιλαμβάνεσαι την καταβύθιση του συγγραφέα μέσω της γραφής αυτού του μυθιστορήματος, στον νεανικό, αισθαντικό του εαυτό. Θυμάται ξανά, με τα 10χρονα μάτια του, την αυθεντικότητα της Δημιουργίας. Διάβασέ το. Είναι η μεγαλύτερη παρηγοριά, τώρα που το φως μικραίνει και μας πιάνει η μελαγχολία του φθινοπώρου.