Ηλίας Μαγκλίνης
1921 Σαγγάριος, Μέχρις εσχάτων
Εκδόσεις Ψυχογιός
Ένα βιβλίο συγκλονιστικό, δραματικό, πικρό και ηρωικό, για την εκστρατεία που έκρινε την τύχη της Μικρασιατικής εκστρατείας των Ελλήνων κατά της Τουρκίας.
Τα αποτελέσματα της εκστρατείας ήταν τραυματικά για το έθνος μας. Εδώ, στο βιβλίο, παρουσιάζονται όλες οι μάχες, σπιθαμή προς σπιθαμή, που έγιναν το 1921 γύρω από τον ποταμό Σαγγάριο και την Αλμυρή Έρημο, στα βάθη της Τουρκίας, 700χλμ. μακριά από το Αιγαίο.
Ο συγγραφέας, έχοντας μελετήσει δεκάδες βιβλία που γράφτηκαν από στρατιώτες ή στρατιωτικούς που συμμετείχαν στον ελληνικό στρατό, περιγράφει τα συναισθήματα των Ελλήνων, την ατολμία της ηγεσίας, την πολυαρχία, τις διαφωνίες πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας που οδήγησαν σε ένα από τα μεγαλύτερα φιάσκα.
Το βιβλίο δεν βλέπει τις μεραρχίες μόνο σαν σύνολο, αλλά με σεβασμό ξεδιπλώνει τις ατομικές εμπειρίες απλών ανθρώπων αλλά και τις ιστορίες που έζησαν προκειμένου να επιζήσουν.
Με ηρωισμό πολέμησαν οι ήρωες Έλληνες σε εδάφη, με 56 βαθμούς ζέστη την ημέρα, και πολύ κρύο το βράδυ. Πεινασμένοι, ρακένδυτοι, χωρίς πολεμοφόδια, με έλλειψη πυρομαχικών και εφεδρείας, χωρίς ανεφοδιασμούς, ορμούν με αυτοθυσία και κερδίζουν κάθε επίθεση καταλαμβάνοντας με το αίμα τους τα υψώματα του τουρκικού εδάφους.
Στόχος τους; η Άγκυρα. Με αυθάδεια, ο υπουργός Στρατιωτικών Θεοτόκης, προσκάλεσε σε τσάι στην Άγκυρα σε δεκαπέντε μέρες, τον Βρετανό στρατιωτικό ακόλουθο της πρεσβείας. Δυστυχώς, ενώ οι Έλληνες κέρδιζαν κάθε επιμέρους μάχη, ήταν αδύνατο να κερδίσουν την εκστρατεία εξ ολοκλήρου, καθότι απέναντί τους είχαν μια πολύ μεγάλη δύναμη που τους αντιμετώπιζε με πάθος και ευφυΐα. Ένας ακόμα λόγος αδυναμίας ήταν ότι στο πλευρό τους δεν είχαν κανένα σύμμαχο, για να τους στηρίξει.
Ένα πολύ συγκινητικό και πικρό τέλος περιμένει τον αναγνώστη, θυμίζοντάς του το μάταιο της θυσίας χιλιάδων Ελλήνων που έχασαν τη ζωή τους στο πεδίο. Γάλλοι επιχειρηματίες, δύο χρόνια μετά από τη Μικρασιατική καταστροφή, του 1924, αγόρασαν ένα φορτίο οστών με προορισμό εργοστάσιο σαπωνοποιίας στη Μασσαλία. Τραγικό και απίστευτο. Αυτόπτες μάρτυρες είδαν σκελετούς αλόγων, βοδιών, καμηλών και ανθρώπων, όλων μαζί τσουβαλιασμένων, για μια πρώτης τάξεως λίπασμα.
Παρότι έχουν περάσει πάνω από εκατό χρόνια, τέτοια πολεμικά επεισόδια με έμφαση στο ανθρώπινο στοιχείο, με αφηγήματα συναρπαστικά, συγκινητικά και αγωνιώδη, διαμορφώνουν μερικές από τις πολεμικές σελίδες της ιστορίας μας με πικρό τέλος.
Διάβασέ το, δεν πρέπε να ξεχνάμε, η ιστορία είναι οι άνθρωποι και οι χαρακτήρες τους. Όσο πιο χαμηλόβαθμοι στη στρατιωτική ιεραρχία οι κληρωτοί, τόσο πιο ηρωικός ο ρόλος τους. Τιμήστε τους για το αίμα που έχυσαν.
