Βιβλίο του Γιάννη Καλπούζου: Ραγιάς, περίληψη και κριτική του βιβλίου.

Γιάννης Καλπούζος

Ραγιάς

Μέρες και νύχτες 1821

Εκδόσεις Ψυχογιός

Διαβάζοντας την ιστορία του Αγγελή, είναι σαν να είσαι παρών ταυτόχρονα, σε όλα τα μέρη του αγώνα για την ελευθερία στην Ελλάδα του 1821.

Ο «Ραγιάς» είναι ταυτόχρονα συγκινητικό, ιστορικό, περιπετειώδες βιβλίο που, κάπου στο τέλος, θα σε κάνει να ανατριχιάσεις για το προνόμιο να είσαι Έλληνας.

Ο Αγγελής διηγείται την προσωπική του ιστορία στον γραμματικό Ανάργυρο, για να μάθουν και οι επόμενοι όσα έγιναν κατά τη διάρκεια του αγώνα.

Η ιστορία της ζωής αυτού του ρωμαλέου, όμορφου, αλλά απρόβλεπτου και με τραχείς τρόπους πατριώτη, ξεκινάει από το 1816 και καταλήγει στο 1829. Έτσι, δίνεται η ευκαιρία στον αναγνώστη να ζήσει τις περιπέτειες του ήρωα του βιβλίου, να καταλάβει τα γεγονότα που όρισαν τη ζωή και τις αποφάσεις του και να τον ακολουθήσει σε όλες τις μετακινήσεις του, στα μέρη που αχούσε το ντουφέκι.

Το μυθιστόρημα ξεκινάει στην Πάτρα, όπου ο νεαρός Αγγελής, μετά από ένα επεισόδιο με έναν Τούρκο, τυραννιέται κλειδωμένος σε ένα βρώμικο κοτέτσι, με κίνδυνο να σφαχτεί για το κρίμα του.

Γλιτώνει, χολωμένος από το μίσος του και φεύγει από την Πάτρα. Γίνεται παραγιός ενός εμπόρου- πραματευτή, του Τζίγνου και αρχίζει τα σκληρά μεροκάματα για λίγα ψίχουλα. Κάποια στιγμή, θα γνωρίσει στην Τρίπολη την όμορφη και πλούσια Εβραιοπούλα, που γίνεται ο σεβντάς στη ζωή σου, έρωτας απόλυτος και αφοσιωμένος.

Στο μεταξύ, η φωτιά της Επανάστασης αρχίζει στην Πελοπόννησο και όχι μόνο αλλάζει τη ζωή όλων, αλλά τους υποχρεώνει να πάρουν αποφάσεις ζωής και θανάτου.

Ακολουθώντας τα βήματα των ηρώων του μυθιστορήματος, του Αγγελή, των συγγενών του, των ανθρώπων που έρχονται στο δρόμο του, αλλά και των κοτζαμπάσηδων, προεστών, καπεταναίων και αρχηγών, που όλοι παρελαύνουν επώνυμα μέσα στις σελίδες του «Ραγιά», ο αναγνώστης μπαίνει στην καρδιά των γεγονότων. Μάχη-την-μάχη, που όρισαν το μέλλον της χώρας, ο συγγραφέας εξιστορεί πόσο τυχαία και συμπτωματικά ήταν τα γεγονότα του αγώνα, αφού ούτε ενιαία στρατηγική απελευθέρωσης υπήρχε, ούτε ομόνοια, αφού η διχόνοια έτρωγε τους αρχηγούς και ούτε οι επαναστατημένοι αγωνιστές είχαν εικόνα τι σημαίνει ενιαία πατρίδα. Υπερασπίζονταν κάτι άγνωστο, καθένας ανάλογα με τις εμπειρίες και τα συμφέροντά του ή την φλόγα της ψυχής του.

Ένα καθηλωτικό μυθιστόρημα που θα ξεναγήσει στο ομιχλώδες 1821, φτασμένο ως εμάς «στρογγυλεμένα», θα το αποδομήσει και θα μας το παρουσιάσει ξανά μέσα από τη φλογισμένη ματιά του λαού, όπως το έζησε ο απλός ραγιάς και όχι όπως μεταφέρθηκε από την πένα των ιστορικών.

Τραχιά η γλώσσα του συγγραφέα, διανθισμένη συχνά με πολλές παροιμίες  -αληθινές; δικές του; – που ρίχνουν αλατοπίπερο στις διηγήσεις των ηρώων. Ακόμα και το λεξιλόγιο που χρησιμοποιεί ο Γιάννης Καλπούζος εμπλουτίζεται από φράσεις της λαϊκής γλώσσας.

Να μερικές παροιμίες με περιεχόμενο από τη λαϊκή σοφία: «Τ’ αυγά τα τηγανίζουν, δεν τα αλωνίζουν.» «Μωρέ, άσπρο είναι και το χιόνι, μα το κατουρούν οι σκύλοι.» «Δεν υπάρχουν αμάτωτες νίκες.» «Άμα γεράσει ο λύκος, τον περιγελούν και τα κουτάβια.»

Είναι must να το διαβάσεις, θα κατανοήσεις γιατί μας τυραννάνε ακόμα ως λαός, οι διχόνοιες, η καχυποψία και το «αντάρτικο» στην εξουσία.

Η πεμπτουσία του βιβλίου εκφράζεται στην παρακάτω παράγραφο:

«Άμα λογαριάζεις για πατρίδα τον ένα και τον άλλο που μας διαφεντεύει, λαθεύεις. Εμείς θελήσαμε να φτιάξουμε πατρίδα, τη βάλαμε στο νου και θα της το χρωστάμε μέχρι να βγει η ψυχή μας.»