Bettany Hughes
Κωνσταντινούπολη,
μια ιστορία τριών πόλεων
Εκδόσεις Ψυχογιός
Ένα φανταστικό, συναρπαστικό, υπέροχο βιβλίο, τόσο ωραίο που μοιάζει με περιγραφή σεναρίου για ταινία, παρά με ιστορικό βιβλίο.
Τα τελευταία χρόνια, ένιωσα ένα μεγάλο ενδιαφέρον για το Βυζάντιο και διάβασα 5 βιβλία πάνω σε αυτό το θέμα. Αυτό εδώ είναι το καλύτερο από όλα όσα έχω διαβάσει: “Κωνσταντινούπολη, μια ιστορία τριών πόλεων”.
Και πραγματικά, με έξυπνο τρόπο, η Bettany Hughes, που είναι συγγραφέας, ιστορικός και παρουσιάστρια, όχι μόνο γνωρίζει με κάθε λεπτομέρεια τη ζωή, την ιστορία και τις αλλαγές στην ιστορία της Κωνσταντινούπολης… αλλά έχει ταξιδέψει σήμερα στα μέρη που περιγράφει.
Το ευφυές του βιβλίου είναι ότι περιγράφει την πόλη, ξεχωρίζοντας τις 3 ιστορικές περιόδους της ζωής της: την περίοδο της αρχαιότητας (όταν ήταν το αρχαίο Βυζάντιο), την περίοδο του Μεσαίωνα (όταν άνθισε ως Κωνσταντινούπολη, πρωτεύουσα της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας) και την τρίτη, οθωμανική εποχή (ως Ιστανμπούλ, μετά την Άλωσή της). Αρχαία, βυζαντινή ή οθωμανική, μία είναι η Πόλη.
Χωρίς να μάς κουράζει με την αναφορά όλων των αυτοκρατόρων, η Bettany Hughes εντοπίζει τα γεγονότα, τους ηγέτες και τον τρόπο ζωής, που διαμόρφωσαν αυτή την πόλη, μέσα από την ιστορία και των υπόλοιπων λαών που την επηρέασαν.
Από τους Μεγαρείς και τους Πέρσες, ως τους Άβαρους και τους Ρως, από τους Γότθους και τους Βίκινγκς, ως τους Βενετούς και τους Φράγκους, από τους Άραβες ως τους Οθωμανούς, όλοι αυτοί οι λαοί αλληλεπίδρασαν στην επέκταση της Αυτοκρατορίας με την Κωνσταντινούπολη ως πρωτεύουσα ή στην τεράστια συρρίκνωση τής Αυτοκρατορίας μέχρι να γίνει ένα κράτος-πόλη, που πήρε το όνομα αρχικά, Κονσταντινίγιε και, μετά, Ινσταμπούλ. Άλλωστε, το 1930, καταργήθηκε για πάντα το όνομά της, με εντολή στα ταχυδρομεία να μην παραδίδουν φακέλους σε διευθύνσεις με το όνομα Κωνσταντινούπολη στο φάκελο.
Η πόλη των 8.000 ετών, η πόλη που από τις λάσπες έφτασε να συμβολίζει τον πολιτισμό, το μεγαλείο και να χαρακτηρίζεται διαμάντι ανάμεσα σε δύο σμαράγδια, η πόλη που λάτρεψαν όλες οι δυνάμεις Ανατολής και Δύσης και μίσησαν άλλο τόσο, ο ζωογόνος τόπος που έφερε στην ιστορία της Δύσης τη βυζαντινή συνέχεια της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, η πόλη που πρόσφερε στην κοινωνία το πιρούνι, το διαβατήριο, το όνομα των Ρομά, που καλλιέργησε το μετάξι και δημιούργησε το υγρό πυρ, η πόλη που καθιέρωσε το Χριστιανισμό, η πόλη που ανάπτυξε το σύστημα διακυβέρνησης 18 βαθμών, η πόλη που άντεξε επιθέσεις, επιδημίες, πανούκλα, χολέρα, τυφλώσεις αυτοκρατόρων, αποκεφαλισμούς, ανασκολοπισμούς και ακρωτηριασμούς, η πόλη που ανέδειξε τους ευνούχους, τους δραγουμάνους, τα χαμάμ και τα χαρέμια, η πόλη που έγινε αντικείμενο φαντασιώσεων, η πόλη αυτή, είναι σήμερα διπλάσια σε πληθυσμό από το Λονδίνο.
Συγκλονιστικές είναι οι εικόνες που παραθέτει η συγγραφέας, οι οποίες περιγράφουν τη γεωφυσική ομορφιά της περιοχής, την προϊστορική περίοδο. Το 5.500 π.Χ. πλημμύρισε ο Βόσπορος από την άνοδο των ωκεανών – μετά το λιώσιμο των παγετώνων – και η καταπράσινη Ευρώπη, γεμάτη εκατομμύρια δάση, χωρίστηκε από την Ασία.
Από τότε, η περιοχή της Κωνσταντινούπολης βρίσκεται στο επίκεντρο της ιστορίας.
Το βιβλίο καλύπτει τη ζωή και την ιστορία της από το 5.000 π.Χ έως σήμερα. Θέλω να σταθώ στο τρίτο μέρος του βιβλίου (και της πόλης), μετά την Άλωσή της από τον Μωάμεθ Β’ τον Πορθητή, γιατί περιγράφεται η μεγάλη αλλαγή της μεσαιωνικής πρωτεύουσας σε οθωμανική πόλη. Η ζωή των Σουλτάνων, οι αποτυχημένες τους προσπάθειες να κατακτήσουν την Ευρώπη, η θέση της γυναίκας, οι σκλάβοι, οι σκλάβες, τα σκλαβοπάζαρα, τα χαρέμια, οι Γενίτσαροι, η ελληνική επανάσταση, η μικρασιατική εκστρατεία, οι Πατριάρχες, όλες οι λεπτομέρειες μιας ζωής που άλλαξε ριζικά, ζωντανεύουν μέσα από τις σελίδες του υπέροχου αυτού βιβλίου.
Και δύο λεπτομέρειες που μαθαίνω για πρώτη φορά:
Ένα υπέροχο βιβλίο που περιγράφει το πήγαινε-έλα των λαών, καθώς οι αιώνες περνούν και τις μεγάλες διαφορές των αξιών των ηγεμόνων τους, όχι μόνο στην διακυβέρνηση, αλλά και στη δικαιοσύνη, στο σωφρονισμό, στις τέχνες, στον τρόπο αντιμετώπισης των αξιωματούχων και του λαού.
Για όσους ενδιαφέρονται επιγραμματικά για τα γεγονότα, θα βρουν ένα ιστορικό χρονολόγιο, με όλα τα σημαντικά που συνέβησαν και σημειώσεις 200 σελίδων, σε αυτό το βιβλίο-θησαυρών των 866 σελίδων.
Τι ολοζώντανο βιβλίο, γεμάτο εικόνες και περιγραφές, τέτοιες σαν η ανταποκρίτρια του BBC, Bethany Hughes, να μας κάνει live ανταπόκριση από την εποχή του Ξέρξη, του Αλκιβιάδη, του Κωνσταντίνου, του Ιουστινιανού, της Θεοδώρας, του Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπή. Ιστορική αφήγηση και νοσταλγία μαζί.
Με ενθουσίασε και είμαι σίγουρη πως θα ενθουσιάσει και εσένα.
Πηγή: www.tsemperlidou.gr
Τζων Στάινμπεκ Ο δρόμος με τις φάμπρικες Εκδόσεις Γράμματα Ένα εμβληματικό μυθιστόρημα για τους…
Μιχαήλ Δούκας Δώδεκα Χρώματα Συλλογή Διηγημάτων Εκδόσεις Ελκυστής Αυτό είναι το τρίτο βιβλίο του συγγραφέα…
Ανδρέας Τσεμπερλίδης Κάτω από τον ίσκιο της μπασκέτας Εκδόσεις Ελληνοεκδοτική Νομίζω ότι αυτό είναι το…
Λουκίλα Καρρέρ – Πλέσσα Μίμης Πλέσσας - Ποιος το ξέρει… Εκδόσεις Μίνωας Εβδομήντα χρόνια προσφοράς…
Αλέκα Ζωγράφου Μιλάς ξένες γλώσσες, το ξέρεις; Εκδόσεις Χάρτινη Πόλη Μια και αύριο είναι η…
Jane Austen Πειθώ Εκδόσεις Ψυχογιός Μου αρέσουν οι έρωτες που περιγράφει η Τζέην Ώστεν. Είναι…