Christian Wolmar
Υπερσιβηρικός –έως την άκρη του κόσμου
Μετάφραση: Δημήτριος Β. Σπυρόπουλος
Εκδόσεις Ψυχογιός
Αυτό το εκπληκτικό βιβλίο δεν είναι ταξιδιωτικός οδηγός, αλλά η ιστορία κατασκευής και η σημασία του πιο φιλόδοξου σιδηροδρομικού έργου του δέκατου ένατου αιώνα στην Ευρασία. Συνδέει τη Μόσχα με το Βλαδιβοστόκ στον Ειρηνικό Ωκεανό σε πάνω από 9.000 χιλιόμετρα σιδηροδρομικής γραμμής.
- Ο Κρίστιαν Γουόλμαρ παίρνει από το χέρι τον αναγνώστη και τον ταξιδεύει στο χώρο και στο χρόνο, για να γνωρίσει τη μακρύτερη σιδηροδρομική γραμμή του κόσμου.
- Τη γραμμή που ξεκίνησε να κατασκευάζεται τα χρόνια του τσάρου Αλέξανδρου Γ’ μέχρι την τελική του μορφή που πήρε επί εποχής Μπρέζνιεφ. Η Ρωσία χωρίς τον υπερσιβηρικό – και πιθανώς, χωρίς τη Σιβηρία – σήμερα θα ήταν μια πολύ διαφορετική χώρα.
- Ο συγγραφέας συνδέει το κολοσσιαίο αυτό έργο με μηχανικά επιτεύγματα, ιστορικά περιστατικά, πολιτικά ή οικονομικά γεγονότα, γνωστές προσωπικότητες και κοινωνικές εξελίξεις.
- Το έργο ξεκίνησε να κατασκευάζεται για στρατιωτικούς σκοπούς και χτιζόταν σταδιακά. Στη συνέχεια φάνηκε και η οικονομική του σημασία, καθώς η Σιβηρία αναδείχθηκε σε μια σημαντική οικονομικά περιοχή, γεμάτη μεταλλεύματα, βάσεις για βαριά βιομηχανία και εξοπλισμούς.
- Όλα τα πολιτεύματα της Ρωσίας ή Σοβιετικής Ένωσης απασχολήθηκαν με ένα κομμάτι της κατασκευής του Υπερσιβηρικού. Αρχικά ο τσάρος Νικόλας ο Γ’, στη συνέχεια οι μπολσεβίκοι, μετά ο Στάλιν, ο Χρουστσόφ (πρόεδρος), ο Μπρέσνιεφ και τέλος το 2001, που ολοκληρώθηκε και το τελευταίο χιλιόμετρο είχαμε φτάσει στην προεδρία του Πούτιν.
- Για να διασχίσεις σήμερα τον Υπερσιβηρικό χρειάζεσαι 6,5 ημέρες. Πριν έναν αιώνα, όμως, μπορεί να χρειαζόσουν έως και ένα χρόνο για να διασχίσεις βουνά, λίμνες, ποτάμια, έλη και χιόνια με βάρκες ή βαγόνια που έσερνα άλογα.
- Το χτίσιμο του Υπερσιβηρικού έγινε από πάμφτωχους δουλοπάροικους, από κατάδικους (πολιτικούς ή ποινικούς) από εξόριστους, από εθελοντές, από τεχνικούς των ευρωπαϊκών χωρών και από αιχμάλωτους πολέμου, αν και ενάντια στις συνθήκες για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
- Κατά εκατοντάδες χιλιάδες έχουν πεθάνει εκεί από πείνα, ατυχήματα, κρύο, κακουχίες. Οι εργολάβοι σχεδόν ποτέ δεν ανέφεραν τα ατυχήματα με τους θανάτους, για να εξακολουθούν να παίρνουν τα επιδόματα των μισθών των εργατών από την εκάστοτε Κυβέρνηση.
- Διαφθορά, μίζες, ρουσφέτια, χαρακτηριστικά του ρωσικού λαού σημάδεψαν τον τρόπο κατασκευής του Υπερσιβηρικού σε όλο το μήκος των χιλιομέτρων, από άκρου σε άκρο της Σιβηρίας. Στην πρώτη φάση έγιναν προχειρότητες, κακή κατασκευή, λάθος γέφυρες, προκειμένου να ολοκληρωθεί άρον-άρον το έργο. Επανειλημμένα, η χρηματοδότηση του Υπερσιβηρικού από κρατικά κεφάλαια, ήταν ένας τομέας που εξαντλούσε τα οικονομικά του κράτους.
- Ο συγγραφέας περιγράφει τη διαδρομή, την εμφάνιση και κατασκευή των σταθμών, των συρμών, των εσωτερικών των βαγονιών, τις διαφορές της πρώτης θέσης από τις υπόλοιπες, ζωντανεύοντας μπροστά σου την εξέλιξη των μεταφορών μέσα από αυτό το επίτευγμα.
- Συνδεδεμένος και με πολλούς πολέμους, ο Υπερσιβηρικός στην πρώτη του φάση βοήθησε στην πτώση της μοναρχίας (από τον εξαγριωμένο και εξαθλιωμένο λαό) και στη δεύτερη φάση, με την κατασκευή του ΒΑΜ, βοήθησε να εκτεθούν οι μύθοι του κουμμουνισμού, καθώς κατασκευάστηκε με την ίδια διαφθορά και ατεχνίες.
- Οραματιστής του Υπερσιβηρικού υπήρξε ο μηχανικός του τσάρου Σεργκέι Βίτε που κατάφερε και έπεισε τον τσάρο να ξεκινήσει το εγχείρημα αυτό.
- Και μια λεπτομέρεια σημαντική: ακόμα και σήμερα, στους σταθμούς του τρένου, το οποίο αλλάζει ζώνες ώρας 4 φορές, ισχύει μόνο η ώρα της Μόσχας. Οι ταξιδιώτες χρειάζεται να προσέχουν τις ώρες άφιξης και αναχώρησης των συρμών με βάση την ώρα της Μόσχας. Αλλιώς… θα το χάσουν το τραίνο!
Ένα βιβλίο μεγάλης σημασίας για την ιστορία της Ευρώπης. Εξαιρετικό για δώρο – ειδικά σε έναν άντρα – τώρα με τις ονομαστικές εορτές και τα Χριστούγεννα που πλησιάζουν.
Ακολουθήστε την Κατερίνα Τσεμπερλίδου στο Instagram: